Bilgisayarlar düşünebilir mi?
Bu noktayı açıklamak için bir düşünsel deney düzenledim: Bilgisayar programcılarının bilgisayarın Çince anlamasını sağlayan bir bilgisayar programı hazırladıklarını varsayın. Örneğin bilgisayara Çince bir soru verdiğinizde, cevapları hafızası veya veri tabanında eşleştirip, uygun cevabı Çince verebiliyor. Ve düşünün ki bu cevaplar ana dili Çince olan bir insanınki kadar iyi. Bu durumda bilgisayar gerçekten Çince konuşanların anladığı şekilde Çince anlıyor mu? Kendinizi içlerinde, Cince semboller dolu sepetlerin olduğu bir odada kilitlenmiş hayal edin. Varsayın ki siz de benim gibi bir kelime Çince anlamıyorsunuz, ama elinizde bu semboller ile ne yapabileceğinizi anlatan İngilizce bir kurallar kitabı var. Bu kurallar sembolleri sadece biçimsel yani sözdizimsel özelliklerine dayanarak nasıl işleteceğinizi anlatıyorlar, ancak anlam dizimleri ile ilgili bilgi vermiyorlar. Mesela bir kural “bir 'eğri-büğrü' işaretini bir numaralı sepetten alın ve iki numaralı sepetteki 'eciş-bücüş' işaretinin yanına koyun” diyor. Şimdi odaya başka Çince işaretlerinin getirildiğini ve bu işaretleri geri vermeniz için size yeni kurallar verildiğini düşünün. Varsayın ki siz farkında olmadan dışarıdaki birtakım insanlar bu işaretlere 'sorular' diyorlar ve sizin geri verdiğiniz işaretler de bu soruların 'cevapları'. Ve de varsayın ki programcılar sistemi o kadar iyi düzenlemişler ve siz sistemi işletmekte o kadar başarılısınız ki cevaplarınızın ana dili Çince olan insandan hiçbir farkı yok. Siz kilitli odanızda Çince sembollerinizi karıştırıp, gelen Çince sembollere karşılık dışarı Çince semboller gönderip duruyorsunuz. Anlattığım bu durum çerçevesinde sizin bu biçimsel semboller ile Çince öğrenmenizin hiçbir yolu yok.
Hikayenin ana fikri oldukça basit: Dışarıdan bir gözetmenin uyguladığı biçimsel bir bilgisayar programı sayesinde gerçekten Çince anlıyor gibi davranıyorsunuz, ancak aslında bir kelime bile Çince bilmiyorsunuz.
Johm Searle
Sayfa 61 - Üç aylık Düşünce Dergisi, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, Sayı: 13 Yıl: 1998Kitabı okudu
·
42 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.