Eğer Mustafa Kemal ve neslinin içinden geçtiği o yakıcı dönüşüm sürecini iyi bilmiyorsanız Kemalistler gibi onun Cumhuriyet ve laiklik idealini ta en başından beri kafasında taşıdığını ve fırsat zuhur ettikçe merhale merhale gerçekleştirdiğini söylerseniz. Yahut anti-Kemalist cephedeyseniz bu defa aynı düşünce doğrultusunda giderek onun fırsatçılık yaptığını söyler, işi düştükçe diğer enstrümanlar yanında İslâmı kullandığını ama güçlenince Müslümanları tasfiye ettiğini düşünürsünüz.