Adaletsizliğe Hayır19. yüzyılda yazılmış klasiklerden özellikle de Fransız Edebiyatından aşina olduğumuz bir konu Dreyfus Davası: Yahudi bir asker olan Alfred Dreyfus, askeri sırları Almanlara satmakla suçlanıyor. Yahudi düşmanlığının körüklendiği ve halkın kışkırtıldığı dönemde, vatanseverliğiyle övünen halk üzerinde bu olay büyük infial yaratıyor.
Emile Zola ise, sağduyulu bir biçimde, verilen yanlış karara karşı tepkisini Suçluyorum'u yazarak gösteriyor.
"Ne yaptım biliyor musun? Scheurer-Kestner ve Dreyfus davası hakkında bomba gibi bir makale yazdım. Konu yakamı bırakmıyordu, uyuyamıyordum artık, içimi boşaltmalıydım. Susmak korkaklık gibi geliyordu."
S.18
Suçluyorum'u yazmış olması, davaya yön verirken, tüm dikkatleri üzerine çekmesine neden oluyor; kendisi ve ailesi açısından bir güvenlik tehlikesi ortaya çıkıyor.
Adaletsizliğe Hayır, Emile Zola'nın karısı Alexandrine'den, süreci okuduğumuz bir metin. Mahkeme salonunu, Zola'nın onurlu duruşunu, oradaki atmosferi, halkın nabzını aktarıyor. Marcel Proust, elinde kalem kağıtla davayı dinleyenler arasında örneğin. Kayıp Zamanın İzinde'yi okuyanlar, Proust'un konuyla yakından ilgilendiğini ve Guermantes Tarafı ve Sodom ve Gomore 'de olaya değindiğini göreceklerdir.
Dreyfus olayı patlak verdiğinde, sesini yükselten Emile Zola'nın maddi manevi ne kadar büyük kayıp yaşadığını, onbinlerce satan kitaplarının satışının durduğunu, eşyalarını açık artırmayla satışa çıkarmak zorunda kalacak kadar zor bir süreç yaşadıklarını, tehdit dolu mektuplarla korkutulduğunu, adreslerini değiştirmek zorunda kaldıklarını ama yine de pes etmediklerini görüyoruz. Zola'nın, her anında, en büyük destekçisi olan karısını, kendisinden 30 yaş genç olan çamaşırcılarıyla yıllardır aldattığını ve bu ilişkiden 2 çocuk sahibi olduğunu da.
Suçluyorum'la haksızlığa boyun eğmeyeceğini gösteren Zola, olaydan esinlenerek yazmakta olduğu kitabı Gerçek/ Hakikat'i tamamlayamadan hayatını kaybediyor. Tamamlayamadığı diyorum çünkü ölümünden bir gece önce karısına şunları söylüyor: " Ama mücadeleden asla vazgeçmeyeceğiz ki tatlım, gerçek sonunda kazanacaktır. Gerçek hep kazanır. Şu anda yazmakta olduğum da bu zaten..."
Bu kitabı henüz okumadım, okuyanlar kitapla ilgili yorumlarıyla katkıda bulunabilir.
Zola, Dreyfus karşıtı bir baca temizleyicisinin, bacalarını tıkaması sonucu, duman zehirlenmesinden hayatını kaybediyor.
Özgürlüğüne kavuşan Alfred Dreyfus da cenazeye katılanlar arasında. Dreyfus mahkemeden on iki yıl sonra, Zola'nın ölümünden ise 4 yıl sonra tam olarak aklanabilmiş.
Marcel Proust'un çok sevdiği, Perde Arkası'nın yazarı Anotole France, cenaze töreninde saygı dolu bir konuşma yapmış.
Muhteşem bir okumaydı, 2021'de iz bırakanlardan oldu. Kitabın sonunda verilen ek okuma, izleme, araştırma listesiyle ve çevirisiyle güzel bir çalışma olmuş. Emeği geçen herkese teşekkürler.
