Dünya roman türünün en büyük yazarlarından biri olarak kabul edilen Fransız yazar Balzac'ın "İnsanlık Komedyası" ana başlığı altında topladığı "Taşra Yaşamından Sahneler" bölümünde yer alan Vadideki Zambak, 1835 yılında yayımlanmış. Vadideki Zambak, romanın baş kahramanı Felix'ten Nathalie'ye bir mektup ile başlar. Felix'in sevdiği kadın Nathalie, kendisinden geçmişini istemesi üzerine, bir hayaletin egemenliği altında olan hayatına ait, artık tiksindirici bulduğu anılarıyla tekrar yüzleşmek zorunda kalır. Böylece anne şefkatinden yoksun büyümüş, kardeşlerinin kabahatleri yüzünden sürekli cezalandırılmış, her zaman onların gölgesinde kalmış ve kendi deyimiyle bir parya yaşamı sürmüş olan Felix, ilk çocukluk döneminden başlayarak hayatını ve hayatına giren iki büyük aşk macerasını - Vadinin Zambak'ı Henriette'i ve Arabelle'yi - anlatmaya başlar. Kendisini vaktinden önce gelişmiş melânkoli, bedeniyle çocuk, düşüncesiyle yetişkin olarak tanımlayan Felix; soğuk, katı, oyunbaz, bencil ve küstah olarak nitelendirdiği annesinden ve ailesinden kaynaklanan içine kapanıklığını, yalnızlığını, güvensizliğini doğaya ve hayallerine kaçarak teselli eder. İlahi bir aşk, Henriette: Ta ki günün birinde bir baloda karşılacağı o meçhul kadınla tanışana kadar.. Bir girdabın içinde saman gibi çöpü gibi sürüklenen Felix, aşk hakkında hiçbir şey bilmediği halde aşık olmuştur, vadinin beyaz zambağı Henriette'e. Kont Mortsauf ile evli ve iki çocuğu olan Henriette, Felix için aşkın tinselleşmiş halidir. Madam Mortsauf, onun ruh eşidir ve onu taparcasına sever! Madam Mortsauf'un altın bir halkayla bağlandığı o ağır zincir, Felix'i daima bir anne, bir teyze, bir dost ya da evladı gibi görmesine neden olur. Onun için aşk yasaklanmış bir sözcüktür ve kendisini kutsal saydığı anneliğe adamıştır. Bu nedenle Felix, Henriette'e ona söz verdiği gibi uzaktan, umutsuzca ve büyük bir tutkuyla sevmeye devam eder, kendini ona adar. Henriette içinse daha önce tatmadığı bu aşk duygusu, kocası ve çocukluklarına olan bağlılığından dolayı hep kalbinde kalacak, Felix'e iyi bir gelecek inşa etmek için çabalamak, anaç duygularla onu sarmalamaktan öteye gitmeyecektir. Tensel/Maddesel bir aşk; Lady Arabelle: Paris yaşamının büyüsüne kapılan Felix'in Henriette ile olan platonik aşkına tanınmış leydilerden biri olan Arabelle büyük bir gölge düşürür. Güzelliğiyle ve zenginliğiyle kusursuz bir görünüme sahip olan Arabelle'nin baştan çıkarıcılığına karşı koyamayan Felix, onu Henriette kadar sevmese de çölün ortasındaki susuzluğunu Arabelle ile giderecektir. Felix için Arabelle, aşkın madde halidir; maddenin içgüdülerini, organlarını, hazlarını ve günahlarını tatmin eder. Arabelle ise Henriette'n aksine Felix'i elde etmek için çocuklarından yoksun kalmayı göze alacak kadar tutkulu bir aşka sahip olduğu izlenimini verir. Ve zamanı geldiğinde bu ilahi aşka, çekicini indirmekten de çekinmeyecektir. Vadideki Zambak'ın son aşkı Nathalie, Yukarda da belirttiğim gibi kitabın yazılma nedeni Nathalie isimli bir kadının Felix'in geçmişini merak etmesi. Tüm hayatını ve aşklarını kaleme alan Felix, hayat öyküsünü tüm gerçekliğiyle ve duygusallığı ile tamamlandığında bu uzun öyküsünü şöyle bitirir: " (Nathalie) Yarın, sizi sevmekte yanılıp yanılmadığımı öğreneceğim." Bunun üzerine Nathalie yazdığı bir mektupla Felix'e cevap verirken roman ilk kez farklı bir bakış açısı kazanıyor. Spoiler vermemek için Nathalie'nin cevabını ve içeriğini anlatmamayı uygun buluyorum. Ama kitabın sonunda yer alan bu mektubu okuduğunuzda Nathalie'nin bu aşk hikayeleri hakkında ne düşündüğünü ve Felix'e cevabını ne olduğunu öğrenmiş olacaksınız. :)) Kendi yorumuma gelince sayfalarca romantik bir izlenim bırakarak saf, kutsal ve adanmış aşkını anlatan Felix'in ruhu, nasıl olur da tensel aşka yenik düşer? Burada üstün bir aşk varsa o da Felix'in değil, Henriette'in aşkı olacaktır benim gözümde. Yaşadığı hayatın tüm olumsuz koşullarına rağmen sadık ve vefalı bir eş olmayı, adanmış bir annelliği ve aşkını yüreğinde yaşamayı tercih eden Henriette!.. Bu yönüyle de Vadideki Zambak'ı, Lamartine'nin Graziella isimli romanına benzetiyorum. Graziella romanında, roman kahramanı kitabın sonunda yer alan «İlk Pişmanlık» şiiri ile Graziella ve okuyuculardan affını istemiş, affedileceğini ummuştu en azından. Felix gibi üçüncü bir aşka yelken açmamıştı? Belki de dördüncü.. kim bilebilir?.. :) Henriette'n Felix'e sorduğu soruyla incelememi bitiriyorum. « Kökünden koparılan o güzel zambağın gökyüzünde yeniden çiçek açacağına inanıyor musun/uz???» (s.262)

Vadideki ZambakHonore de Balzac · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202242,2bin okunma

··

8,5bin görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.