Kıssadan HisseTÜCCAR İLE PAPAĞANI: Güzel diye sevdiğini, sevdim diye kafese koyma. O öyle bir yol bulur ki, kafesinden kurtulur.
DİKEN EKEN ADAMIN HİKÂYESİ: Yarın yarın diyerek işini erteleme. Ömür kısa.
HAYVANLARIN DİLİNİ ANLAYAN ADAM: Senin şer bildiğinde hayır, hayır bildiğinde şer vardır. Allah'ın işine karışma.
NAMAZDA KONUŞAN HİNTLİLER: Başkalarının ayıplarını görüp, kibirlenme. Onda ayıp gördüğün, bir gün senin ayıbın olur.
ASLANIN PAYI: Hayat, herşeyi yaşayacak kadar uzun değil, başkalarının başına gelenden ders al.
NEFSİNİN TUZAĞINA DÜŞEN ASLAN: Dünyaya hırs ve açgözlülük ile sarılma. Kavgadan ve dedikodudan uzak dur. Nefsini yen.
SULTAN MAHMUD’UN HİKÂYESİ: Ne duyduklarına, ne kokladıklarına, ne de gücüne güven. Gözün gördüğü en önemlisidir.
SULTAN MAHMUD İLE EYAZ: Mevkin yükselince kendini bişey sanıp, gurura kapılma. Nereden geldiğini unutma.
EYAZ’IN SINAVI: Mücevher dediğin, renklerle bezenmiş, boyalı bir taştır. Rengi gidince ise taştan ibarettir. Onun güzelliğine aldanıp ta aklını yitirme.
İBRAHİM EDHEM: Dünya telaşları, zevkleri, işleriyle meşgul olup ta Rabbini unutma.
DEFİNE: Umutsuzluğa düşme, becerilerine değil, Allah'a güven. O istemedikçe yaprak dahi kıpırdamaz, dua ve sabırla ona tevekkül et.
HIRSIZ: Allah hemen cezalandırmaz, mühlet verir, dünyada ceza verirse başka vesileler yaratır ve onunla cezalandırır.
İlahi adalet er geç yerini bulur.
FİL YAVRULARI: Aldığın, duyduğun öğütleri kulak arkası etme. Sen bilmezsin, o bilir. Büyük sözü dinle.
MESCİDİN SIRRI: Sen Allah için canını veya malını feda edersen, Allah'ta senin gönlünü altınlarla döşer.
DİLBİLGİSİ BİLGİNİ VE KAYIKÇI: Çok şey bildiğini sanıp, böbürlenme. Dünyanın yokluğunu da gör, zamanın yokluğunu da...
SERÇENİN AVCIYA VERDİĞİ ÖĞÜT: Uykuya dalmış bilgisiz kişiye öğüt vermek, çorak yere tohum saçmaktır. Serçe avcıya iki güzel öğüt verdi. Fakat avcı açgözlülük edip, üçüncü öğüdü duyunca, diğerlerini çoktan unuttu.
AĞZINA YILAN KAÇAN ADAM: Hiç bir şey göründüğü gibi değildir. Hemen yargılama.
AYI İLE DOST OLAN ADAM: Herşey dengiyle yerindedir. İnsan insanla, hayvan hayvanla. Kimseye güvenme, eğri sözlü biri yeminini bile bozar.
BİR MÜSLÜMAN, BİR YAHUDİ VE
BİR HİRİSTİYAN’IN YOLCULUĞU: Hz. Muhammed Mustafa (sav) Peygamberimizin emir ve yasaklarına uyalım. Şüphesiz Müslümanlık en hayırlısıdır.
MÛSÂ PEYGAMBER VE ÇOBAN: Ne dile, ne söze sadece gönüle bak, gönülden gör.
ÖLÜMSÜZLÜK AĞACINI ARAYAN ADAM: Bilgi ağacı, bilen kişinin bilgisidir. Bilgiye ve bilgiliye sarıl.
BAĞA GİREN ÜÇ HIRSIZ VE BAHÇIVAN: Dostlarından ayrılma.
YÂ SABIR” ÇEKEN EŞEK: Geceleyin eşeğin yemi “Yâ sabır” olursa, eşek neylesin. Güya işini çok bilen bir hizmetlinin, dervişin eşeğine ettiği eziyeti anlatılmış. Hayvanlar sessiz kullardır. Onlara eziyet etme.
NASİBİNİ ARAYAN ADAM: Hazıra dağ dayanmaz. Bugün eline geçen malı, mülkü har vurup harman savurma, yarınını düşün. Ekmeğinin, rızkının peşine düş.
FİLİN ŞEKLİ: Duygu gözü, yanıltıcıdır. Denizde deryayı görmek istiyorsan, gözünle bak.
İncelemelere baktığımda bu şekilde teker teker hikayelerden pay çıkarılıp, tek tek değerlendirme göremedim. Ben bu şekilde inceledim. Umarım beğenirsiniz.
Kitapla kalın.