Oblomov - Ivan GONÇAROV (Ya şimdi ya hiçbir zaman, unutma!)Bazı kitaplar vardır, okurken kendimizden bir parça buluruz. Hatta bazen daha da ileri gider: "Bu kadarı da olmaz, bu kitap beni anlatıyor!" deriz.
Hayatın bazı dönemlerinde öyle bir ruh haline bürünüyorum ki... İsmini veremediğim bir ruh haliydi, artık bir ismi oldu: OBLOMOVLUK.
Nazım Hikmet'i sever misiniz?
Hadi canım, nereden nereye atladın!
Bir şiiri var hani, "Yaşamaya Dair"
"Yaşamak şakaya gelmez,
büyük bir ciddiyetle yaşayacaksın
bir sincap gibi mesela,
yani, yaşamanın dışında ve ötesinde hiçbir şey beklemeden,
yani bütün işin gücün yaşamak olacak."
Büyük bir ciddiyetle yaşamak... Yapıyor muyuz bunu? Ya da yapamadığımız ruh hallerinde bahanelere mi sığınıyoruz? Erteleyerek mi yaşıyoruz hayatı?
Mandıra Filozof'unu izleyenler bilir, "Daha kaç yazın kaldı Cavit Bey?" diye soruluyordu Rasim Öztekin'e. Çok az yaz yaşadı o yıldan sonra ünlü tiyatrocu. Sahi, bizim kaç yazımız kaldı yaşanacak? Kaç defa daha ayvaların çiçek açtığını görebileceğiz?
"-Niçin uyuyorsun?
-Vaktin nasıl geçtiğini bilmemek için." (s. 434) Uyuyunca geçiyor mu peki bütün dertler? Peki ya uyanınca? İçmek ya da uyumak çözüm mü kurtulmak için dertlerimizden?
Eseri okurken sayfa sayfa bekledim: İşte dedim, şimdi atacak üzerindeki ölü toprağını! Bir insanın içindeki közü aşk alevlendirmeyecek de ne alevlendirecek!
"Aşk bazen beklemez, insanın içini bir ateş sarar, bütün varlığı ürpertir." (s. 352)
Yazar kendi görüşlerini de başarılı bir şekilde sindirmiş esere. Rus insanını, düşünce yapısını, Almanlardan farklarını okura kahramanlar nezdinde sunmuş. Kahraman tahlillerini de oldukça başarılı buldum. Gerek Oblomov, gerek Ştoltz, Olga, Zahar, Agafya Matveyevna karakterleri başarıyla tanıtılmış okura. Okurken özdeşim kurabiliyor, onlarla sevinip onlarla dertlenebiliyorsunuz.
"Bu an da geçecek! Dün gece geldi geçti, fakat yepyeni bir sabah doğdu." (s. 325)
Yer yer Oblomov'dum eseri okurken. Eser bitince öyle bir ruh halinde kaldım ki incelemeyi ertesi güne ertelemek zorunda kaldım. Bir yerden başlamak gerek değil mi? Peki ya ne zaman? Hayat bize o fırsatı kaç defa tanıyacak?
Hayatımın seyrini etkileyecek bir karar döneminde okudum bu eseri. Ve hayatımın önemli kararlarından birine vesile oldu. Buradan Oblomovluk kötü bir şey demek istemiyorum. Zira öyle mutluydu Oblomov... Şunu da unutmamak gerek: Oblomov da kararlar alıyordu. Önemli olan o kararları hayata uygulamak.
Eminim son nefesimizi verirken yaptıklarımızın pişmanlığından ziyade yapamadığımız şeylerin üzüntüsüyle hayata gözlerimizi yumacağız. Ştoltz'un tabiriyle: Ziyan olacağız.
Alın size hayatınızı değiştirecek bir eser!
Okudukça keyif alırsınız demiyorum. Ama okudukça hayatı sorgulayacağınıza kefil olabilirim. Aslında söylemek istediğim daha nice şey var. Gerek sizi sıkmamak gerekse eserden merakınızı kaçırmamak adına burada son vereceğim incelememe. Yine eserden güzel bir cümleyle:
Ya şimdi ya hiçbir zaman, unutma!
