Kilise'nin bizatihi kendisinin ilim, fikir ve hürriyetlere karşı takındığı korkunç bir tarihi vardır. Kilise Avrupa'da zulmü alkışlıyor, hakikate karşı çıkıyordu. Cehaleti savunuyor, ilme karşı savaş açıyordu. Derebeyliği savunu yor, adaletle savaşıyordu. Kralları koruyor, halka zulmediyordu.