Köle ayaklanmaları ve Spartakus:
''Spartakus, Trakyalı bir çobandı. Ücretli asker olarak Roma ordusuna alınmıştı. Ordudan kaçınca, yakalanıp köle olarak satıldı. Kendisini Güney İtalya'daki Capua gladyatör okulunun sahibi satın alıp eğitti. Okuldan arkadaşlarıyla birlikte kaçıp haydutluğa başladı. Sıradan haydutlardan farklı olarak, yaşamını köleleri ayaklandırma ve özgürlüklerini kazandırma davasına adadı. Onun kışkırtmaları ve yaydığı umutla, İtalya'nın her yerinden kaçan köleler, Vezüv yanardağının yamaçlarında bir araya geldiler. Geçimlerini emekleriyle sağlayarak (olabildiğince) özgürce yaşamaya başladılar. Ara sıra çevreye çapul akınları yapmaktan da geri durmadıkları anlaşılıyor.
Ekonomisi köle emeğine dayanan Roma, böyle bir örneği hoş göremezdi. Romalılar, bu kaçak köleler topluluğunu Vezüv gibi her an patlayabilecek bir tehlike olarak gördüler. Oysa Spartakus'un düşüncesi, köleleri Alpler'in ötesine gçirip ülkelerine dönmelerinin yolunu hazırlamaktı. Arkadaşları bu düşünceyi benimsemedi. Benimsemeyince, Sicilya'da ya da Akdeniz'i geçerek Kuzey Afrika'da eşitlikçi bir topluluk kurmayı düşünmüş görünüyor.
Roma böyle bir örneğe de izin veremezdi. Yollarını kesti; üzerlerine ardı ardına ordular gönderdi. İlk iki Roma ordusu yenilgiye uğratıldı. Korkuya kapılan Roma yönetimi, topladığı on lejyonu (alayı) M. L. Crassus komutasına verip üçüncü kez kölelerin üzerine yüklendi. Ya bu Crassus kimdi.? Pleb kökenli bir aileden geliyordu. Hırslı biriydi. Özel bir yangın söndürme birliği kurup, yangın çıkan evleri çok ucuza satın alıp, bu birliğiyle yangını söndürüp, sonra evi kiraya vererek Roma'nın en büyük ev sahibi olmuştu. Şimdi de köle ayaklanması yangınını söndürmeye aday oluyordu. Spartakus birlikleri onu da yenilgiye uğrattı. Ama (eski) köle savaşçıları Spartakus'un verdiği düzeni bozup erkenden yağmaya giriştiler. Girişince, Crassus ordusunu toparlayıp, dağılmış köleleri yenilgiye uğratıp darmadağın etti. Çoğu kaçtı: Spartakus vuruşa vuruşa öldü.
Tutsak alınan (içlerinde Spartakus'un bulunmadığı) 6 bin köle Roma'ya götürüldü. Kentin girişindeki Apium yolunun her iki yanına dikilen direklere bağlanarak (devlet terörü estirmek amacıyla) bir bir haça gerildiler. ''Keşke bu yol Roma'ya çıkmasaydı.!'' Köle ayaklanmalarının bastırılması, Roma'nın Cumhuriyet'ten, bütün yolların Roma'ya bağlanacağı imparatorluğa geçişini hızlandıran etmenlerden birini oluşturdu.
Spartakus köle ayaklanmasının insanlık tarihi bakımından iki önemli uzantısından söz edilebilir. Birincisi, Roma emperyalizminin sömürdüğü köleler ile boyunduruk altında tuttuğu halkların önderlerini (Spartakus'u ve İsa'yı) cezalandırmada haçın kullanılmasıdır. Böylece haçın imparatorluğa, sömürüye ve baskıya karşı başkaldırmanın simgesi olması beklenirken tersinin olmasıdır. İlk kovuşturmalardan sonra, imparatorluğa uygun bir ideoloji olabileceğini kavrayana Roma yöneticileri, İsacılığı devlet dini yapma başarısını göstermişlerdir. Roma İmparatorluğu'nun dağılmasıyla kurulan düzenler ise (haksızlığın ve acımasızlığın göstergesi sayılabilecek bir simgeyi) haç'ı, İsacılık ile birlikte eşitsizlikçi toplum düzenlerine (gönüllü) boyun eğdirmenin bir aracı olarak kullanabilmişlerdir.
Bunun tam tersi (ikinci) bir etkiyle, Roma İmparatorluğu'ndaki köle ayaklanması ve ayaklanmanın önderinin adı (Birinci Dünya Savaşı sonrası Almanyasında ''Spartakistler'' ayaklanmasında görüldüğü gibi) eşitsizlikçi düzenlere baş kaldıranların esin kaynaklarından birini oluşturabilmiştir. Spartaküs ayaklanması, 20. yüzyılda çeşitli sanat dallarında da aynı işlev yolunda işlenegelmiştir. (Sayfa: 740-741)
*
Yedinci Kesim Notları: VII.20/81: ..Spartakus ayaklanmasının, kahramanının karargâhı ile birlikte dolaşarak gelişmeleri izleyip gün ve gün yazan (sözdde) bir tarih bilgininin kaleminden öyküsü biçiminde sunulan tarihsel romanı için bak. Arthur Koestler, Spartakus, çev. Zühal Avcı, İstanbul, t.y., Sosyal Yayınları, 308 s. (Sayfa: 784)
Sayfa 741Kitabı okudu
·
66 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.