Monad.. Leibniz'in monadi felsefe terminolojisinde sanırım arkenin yerini almaktadır. Kant felsefesinde ise numen olarak ele alınabilir kanaatimce. Monad doğal yapı taşı olan ana nedendir. Çevremizde gördüğümüz her şey esas itibari ile monadlardan oluşmaktadır. Monadların bileşik oluşturması ise şeyleri ve fenomenleri oluşturur. Monad parçalanamayan özdür. Dolasiyla monad asla değişmeyecek tözdür. Monadların bir araya gelmesi ile farklı şeyler meydana gelir. Farklı şeylerin ölmesi, değişmesi monadların özünü yok etmez. Yok olan şey monadların oluşturduğu biçimidir ona göre. Monadlar aynı zamanda sabırltlik ilkesi ile sınırlanamaz. Herakleitos felsefesinin izlerini Leibniz'de de görmekteyiz. Ona göre monadlar sürekli şeyleri oluşturup değiştirmekte. Yanisi durağan değillerdir. Monadların özünü ise Tanrısallıkla ele alır. Ona göre monad tanrının yansimasi sanırım. Bundandır ki değişmeyen tek şey monadlardır diyor. Bu İslam felsefesinfe vahdet-i vucud anlayışına da tekabül eder. Leibniz'e göre evren mükemmeldir. Çünkü evreni oluşturan monadlar arası uyum aşkın bir birlikteliktir. Bu uyumu aşacak herhangi bir uyum yoktur. Böylesi bir uyumun oluşabilmesi için de yegane bir kudretin varlığı söz konusudur. Elbetteki bu varlık Tanrıdır. Tanrının varlığı ise mutlaktır. O değişmeyen değiştirici ve sekillendiricidir. Mutlaklik özelliği sadece ve sadece tanrıya mahsus bir olgudur. Ona göre değişim ve şekillendirme sadece tanrıya mahsus bisey değildir. Yaratılmış olan insan ruhu da şekillendirici değiştirici ve bozucu olabilmektedir. Lakin insan ruhunun bu edimleri mutlaklik düzleminde ele alınamaz. İnsan ruhu sınırlı olduğu için edimleri de sınırlı olmak zorundadir. Dolayısıyla mutlak değildir. Sonuc itibariyle tanrısal mutlaklığı bu şekilde ele almış diyebiliriz. Batı felsefesinin 'sufilerinden' olan Leibniz ilahi aşka çok önem verir. Ona göre ilahi aşkı bulan kişi var olabilecek en büyük hazlara da mazhar olmuştur. Stoa felsefecilerinin uygulamalari ile elde ettikleri hazlara gönderme yaparak bunların gereksiz olduğunu dile getirir aynı zamanda. İlahi aşk ona göre tanrıya duyulan güvendir. Bu güven bile başlı başına bir haz kaynağıdır. Çıkar gozetilsin ya da gözetilmesin.. Üretken bir yazar olmakla birlikte eklektik bir ürün verdiğini söyleyebiliriz. Kitabın hatırı sayılır düzeyde daha önceki düşünürlerin fikirlerini görebilirsiniz diye düşünüyorum. Çok fazla düşünce ele almamış kanaatindeyim. Çünkü kitabın geneli monadin anlaşılması üzerinedir. İlk bölümlerde fikirleri tam anlasilmamis ki bazı durumlardan ötürü Leibnize mektuplar gelmiştir. Leibniz tarafında yanıtlanan mektuplarda ele alınan düşünce özelde ele alınmış ve tanitlanmaya çalışılmıştır. Kitabın bir bölümü mektuplardan oluşuyor anlayacağınız üzere. Dikkatimi çeken bir diğer argüman ise bu adam baya nazik, kibar biri. Özellikle mektuplari cevaplarken başlangıç kısımları oldukça hoş ve kibirden uzak bir tavırla ele alınmış. Dili çok üst düzeyde ağır bir dil değil.. Lakin anlamak için bazen insanın bir pasajı dahi olsun defalarca okuduğu oluyor. İyi okumalar /Esenlikle

MonadolojiGottfried Leibniz · İş Bankası Kültür Yayınları · 2019327 okunma

·

454 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.