DİKKAT ! BU ESER TANIDIK DUYGULAR BARINDIRIR .
Eseri Dostoyevski’nin başyapıtı olarak tanımlarsak haksızlık ederiz diye düşünüyorum . Zira Karamazov Kardeşler yalnız yazarın değil, Dünya klasikleri içerisinde bir başyapıttır. Yazı hayatına “İnsancıklarla” başlayan Dostoyevski Karamazov Kardeşler için iki yılı aşkın zaman harcamış ve 1880 in kasım ayında bitirmiştir. Kitabın yayımlanmasından dört ay sonra hayata veda etmiş.Biz okurlara bıraktığı son kitabı kendisinin geçim kaygısından ve edebiyat eleştirilerine kayıtsız kalarak hayatı boyunca yazmayı planladığı en önemli eseri . Fikir ve düşünce dünyasının hayatı boyunca değişimini eserindeki karakterlere vasıtasıyla ortaya koyduğu biyolojik bir roman.
Eseri İnsanı anlama kitabı olarak adlandırırsak abartmış olmayız zira psikanaliz kuramcısı Freud a göre bu eser edebiyat dünyasının en iyi üç eserinden biridir. Pek çok yazara ve eserine esin kaynağı olmuş Karamazov kardeşler Türk edebiyatımızda yakından etkilemiş.
Olay örgüsü ve fikir örgüsünün harman edildiği nadir bir eser , Karamazov kardeşlerin birbiriyle konuşmalarında karşılıklı fikirlerin münazara edildiği eşsiz diyaloğlar yer alıyor . Karakterlerin fikirlerindeki değişim güçlü argümanlarla desteklenerek 1125 sayfa boyunca devam ediyor
Kitap nihilizm, ateizm Psikoloji Psikanaliz realizm ve Batı düşüncesinin Rusya üzerindeki etkilerini ele alıyor.
Karamazov kardeşler aileyi olduğu kadar toplumu , otoriteyi olduğu kadar özgürlüğü ,aşkı parayı merhameti ,acıyı tutkuyu ,vicdanı kötülüğü ,iyiliği güzeli ve çirkini sorgulayan,ahlak anlayışının kişinin hayata hangi pencereden ve kaçıncı kattan aşağıya baktığı ile ilişkilendiren bir eser .
İnsan ruhunun derinliklerini ustaca çözümleyen insan ve toplum ilişkisine özelliklerde baba oğul ilişkisine yeni ve eski ahite atıfta bulunarak değiniyor.
Dostoyevski bir baba ve de oğul olarak duyduğu suçluluk duygularına çokça gönderme yapıyor
Dostoyevski etkilendiği Alman yazar
Schiller’e ait pek çok dizeyi eserdeki karakterlere ezbere okutarak
Alman yazarı onure etmiş.
Ve yine Gogol,Puşkin ,Voltaire, Tolstoy, Turgenyev, Lermontov, gibi ünlü yazarlara da yer verilmiş.
Hayata dair gerçeğin diyaloğa dayalı ortaya çıkaran insan ruhuna dokunan nadir romanlardan başında gelen eserde felsefi çözümlemelere de tanıklık ediyoruz .
Bu arada bahsetmeden geçemediğim bir konuyu da ; romanın özellikle İsyan başlıklı bölümünde tarihi gerçeklerle kesinlikle örtüşmeyen İvan Fyodoroviç karakterinin Türklere yaptığı suçlamalara kesinlikle katılmadığımı belirtmek isterim.
Yazarın hayatını bilenler için bu romanın Dostoyevski’nin otobiyografisine yer verdiği görülür.
Yazar kendi fikir bölünmesini 4 farklı karakter üzerinden ya da hayatının 4 devresini 4 Karamazov kardeşin farklı kişilikleri üzerinden anlatmış .
Eserindeki kurgu kardeşlerin benzerlikler yerine farklılıkları üzerine kurulmuş,
Ivan’ın ın kötümserliği , Alyoşa’nın iyimserliği Dimitri’nin zayıf karakteri ,Smerdyakov’ riyakarlığı.
Yazar 4 benzemez kardeşin fikir çatışmasında İnsanoğlunun ruh dünyasının derinliklerine iniyor.
Dolayısıyla Dostoyevski’nin kendi yaşamından ve düşüncelerinden kesitlere yer verdiği romanda çocukluğuna,sarhoş ve otoriter babasına, tüberküloz hastası annesine, küçük yaşta ölen çocuğunun ölümüne ait benzerlikler var.
Eserde yer alan karakterlerin fikirlerinin sürekli bir değişim halinde bir uçtan bir uca sürüklendiğinede şahit oluyoruz .
Gelelim eserin başlıca karakterlerine ;
Fyodor Pavloviç Karamazov
Karamazov ailesinin babası .Çocuklarını ve eşlerini hayatı boyunca ihmal eden ve aralarında ayrım yapan 55 yaşındaki, para ve şehvet düşkünü Pavloviç'in, iki eşinden 3 çocuğu dışında evinde aşçılık yapan Pavel adında gayrimeşru bir oğlu daha vardır.
Yazarın gerçek hayatta sevgisinden mahrum kaldığı babasına ait izler taşıyor .
Dimitri Fyodoroviç Karamazov Roman boyunca Mitya, Mitka, Minenka, Mitri isimleri ile hitap edilen Kafkasya savaşına katılmış babası ile annesine ait miras yüzünden kavgalı eğlenceye düşkün 28 yaşındaki ailenin en büyük oğlu. Üvey kardeşi Alyoşa ile arası oldukça iyidir.
Dimitri yazarlıkta umudunu kırılan Dostoyevski,nin politikayla ilgilenmeye başlayıp sürgünle sona eren dönemini yansıtır.
İvan Fyodoroviç Karamazov
Vanya, Vanka, Vaneçka isimleri ile anılır
Fyodor Pavloviç'in ikinci karısından doğan 24 yaşındaki ikinci oğlu küçük yaşta annesini kaybetmiş İyi bir eğitim alan İvan ailesinden uzak yaşayan bir gençtir.
Nihilist ve tanrı tanımaz fikirlere sahip İvan hiç anlaşamadığı Dimitri gibi babasına düşmanca duygular besliyor .
Dostoyevski’nin Avrupa’yı tanıdığı döneme ait sorgulayıcı ,akılcı , dini değerlerden uzak her şeyi düşünen ve çözümlemeye çalışan gençlik dönemini yansıtır.
Aleksey Fyodoroviç Karamazo
Alyoşa, Alyoşenka, Alyoşeçka
isimleri ile hitap edilir
Fyodor Pavloviç'in ikinci karısından doğan 20 yaşındaki en küçük oğlu. Annesinin ölümünden sonra ağabeyi İvan ile birlikte, annelerini büyüten kadının yanında yaşamaya başlamış . Şüpheci ve nihilist Ağabeyi İvandan farklı olarak dindar, insana düşkün ve inançlı bir kimliğe sahiptir
Yazarın idamdan kıl payı kurtularak adeta yeniden doğduğu Sibirya sürgünü ve sonrası fikirlerini yansıtır.
Dostoyevski'nin üç yaşındayken ölen oğlunun adı da Alyoşadır.
Pavel Smerdyakov
Fyodor Pavloviç’in gayrimeşru çocuğudur. Babasının evdeki hizmetçi çifte emanet ettiği smerdyakov evde aşçılık yapmaktadır Her ne kadar babası Fyodor'a şirin gözükmeye çalışsa da oda iki üvey kardeşleri gibi babasına öfke beslemektedir.
Smerdyakov yazarın sara nöbetleri geçirdiği hastalıklı döneminine atıf yapılan karakterdir .
Okurlara ipuçları ;
-Bu eseri okurken başka bir okuma yapmayın
-Kitap ana karakter aramayın , hiçbir karaktere odaklanmayın .
-Belki çok klasik olacak ama bu eserden sonra okuyacağınız kitapları beğenmeyebilirsin. Kitap seçimine dikkat edin
-Romanda geçen isimleri bir kenara not alırsanız kafanız uzun uzun isimlerle karışmayacaktır.
-Büyük Engizisyoncu bölümlerini bir kaç defa okuyun. Eserin kilit noktalarından biri bu kısım .
Yayınevi seçimi ve dolayısıyla kitap çevirisi kesinlikle önemli bu konuda seçici olun.
Sabırlı okuyucular başta olmak üzere
Felsefe Psikoloji ve Psikanalizle ilgilenen okurlara şiddetle tavsiye ederim.
Son söz olarak kısa bir anekdot;
30 bin kişinin katıldığı Dostoyevski’nin cenaze töreninde kalabalığı anlamaya çalışan yaşlı kadın bir öğrenciye kimin cenazesi olduğunu sorar. Öğrencinin cevabı çok anlamlıdır
Sürgüne gönderilen bir mahkumun cenazesi.
Abdurrahman Uysal 
Karamazov Kardeşler 
Fyodor Dostoyevski
·
377 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.