1929 ' da doğan 
Ursula K. Le Guin antropolog bir baba ve yazar bir annenin feminist, sosyalist çocuğudur. 1950' li yıllardan itibaren fantastik öyküler ve romanlar yazıyor ancak yayınlanma tarihi 1962 ' yi bulmakta. Radcliff ve Columbia Üniversitelerinde edebiyat eğitimi görmüştür. Bana kalırsa eğitim bir yana yazarlık genini annesinden almış olabilir. Le Guin' in çok sayıda edebiyat ödülü aldığını da söyleyip kitaba geçmek istiyorum.
Mülksüzler bir bilimkurgu romanı, kitapta belirtildiği haliyle " ikircikli bir ütopya" dır. Bu ikirciklilik yaratılan dünyanın iyi veya kötü olarak nitelendirilmesini kastediyor sanırım. Çünkü diğer bilimkurguların aksine net bir şekilde " distopya bu" sonucuna varmış değilim.
Mülksüzler ' in orijinal adı The Dispossessed. The Dispossessed Dostoyevski' nin The Possessed ( Ecinniler) romanına bir cevap niteliğinde.
/ The Possessed İngilizce 'de ' sahip olunanlar ' anlamına geliyor, aynı zamanda da ' ruhuna şeytan girmişler', ' cin tutmuşlar'. Dostoyevski ' nin romanını okuyanlar bilir, Ecinniler' de bir anarşist grubun maceraları anlatılır.
...
Le Guin romanının adını Dostoyevski ' nin romanının tam zıddı olarak koymuş. Herhalde şunu demeye çalışıyor : Anarşistler öyle " Ruhu cinler tarafından ele geçirilmiş" şeytansı yaratıklar değildir, onlar sahipsizdir, ne şeytan ne insan onlara sahip olamaz. / (s. 332)
Dostoyevski' nin kendinden 120 yıl sonraki bir bilimkurgu romanına ilham olması da ayrı güzel. Hem Dostoyevski ' ye hem de ondan esinlenen Le Guin ' e hayran kaldım..
Mülksüzler' de birbirinin uydusu olan Anarres ve Urras gezegenleri Anarres 'ten Urras' a gelen fizikçi Shevek üzerinden anlatılıyor. Bu iki gezegenin kendine ait dili, toplumu ve düzeni bulunuyor. Anarres, her türlü aitliğin yasak olduğu, tüm insanların eşit olduğu, iş bölümü yapılarak her insanın her işte çalıştığı, yöneticisi dahi olmayan bir gezegen. Urras ise toplumsal eşitsizliğin bariz olduğu , statü farkını net bir şekilde görebildiğimiz bir gezegen. Biri verimli, sınıflı, sömürülü ; diğeri ise çorak, özgür bir gezegen Urras ve Anarres. Anarşist Anarres, kapitalist Urras..
Gezegen adlarının neden Urras ve Anarres seçildiğine gelecek olursak..
/ Anarres , Anarşi'yi ( Anarşi : başsızlık - Yunanca da arche : baş, başat; ana - ön takısı ise olumsuz iyelik, - siz, - sız demek) çağrıştırırken, bir yandan da şeyleri, mal ve mülkleri olmayan anlamına geliyor ( Latince' de res : şey, nesne). Urras ise öncelikle ABD ve SSCB ' nin harflerinden devşirilmiş ( USA ve USSR). İlk iki harfi olan Ur-ise, Almancada ilk, kaynak, başlangıç anlamına gelen bir öntakı. / (s. 333)
Anarres
/ Pravca 'da iyelik zamirinin tekil şekli çoğunlukla vurgulamak için kullanılırdı, genel anlamda ise atlanırdı. Küçük çocuklar "annem" diyebilirdi,ama çok kısa zamanda onun yerine "anne" demeyi öğrenirlerdi. " Ellerim acıyor" yerine " eller bana acı veriyor" deniyordu. / (s. 55)
/En büyük yapılar genellikle açık alanların çevresinde kümelenmiş, bu da kente basit bir hücresel doku kazandırmıştı: birbiri ardına gelen alt topluluklar veya mahalleler. Ağır endüstri ve gıda fabrikaları kentin kıyısına yığılmıştı ; hücre yapısı burada da yineleniyordu, birbiriyle ilişkili endüstri birimleri genellikle belli bir alan veya caddede yan yana yerleşmişlerdi. / (s. 88)
Urras
/Yollarda pek fazla araba yoktu ; araba kiralamak çok pahalıydı ve çok az kişinin özel arabası vardı, çünkü vergiler çok ağırdı. Halkın özgür kullanımına bırakıldığı zaman, yerine konulamayacak doğal kaynakları kurutma veya çevreyi atık ürünlerle kirletme eğilimi gösterecek bu tür bütün lüksler yasalarla ve vergilendirme yoluyla sıkı bir denetim altında tutuluyordu. / (s. 75)
Kitabın gizemini kaçırmamak adına gezegenler için uzun tasvirler yapmayacağım. Le Guin iki gezegen için de mimari, siyasi, toplumsal birçok konuda bilgi verdi zira. Toplumun kendini ait hissettiği bir felsefe bile oluşturmuş. ( Odocu felsefe) . Kitabın başında gezegenlerin batı ve Doğu Yarıküresi çizilip, dağ, deniz gibi yer adları verilmiş. Ütopya yazmak başlı başına bir meziyet ve hayal gücü gerektirirken Ursula K. Le Guin' in bu işi bu denli detaylı yapabilmesi bende hayranlık uyandırdı. Olay örgüsü bakımından biraz durağan bulsam iyi bir bilimkurgu yapıtı Mülksüzler .
Metis yayınları için de bir parantez açmak istiyorum. Başarılı bir çevirinin yanı sıra sonsözünde ( yukarıda s. 333 olarak paylaştığım bilgiler) kitap ve yazar hakkında verdikleri bilgilerle eserin anlaşılırlığını sağlamalarını, neyin ne için yapıldığını okura ayrıntılı olarak ifade etmelerini çok beğendim.
Nice bilimkurguları keşfetmek dileğiyle, keyifli okumalar ...
··
1.243 görüntüleme
Bu yorum görüntülenemiyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.