"Aşk gözleriyle değil, hayaliyle görür, Ve kanatlı Cupid resimlerde bu yüzden kördür. Aşkın hayalinde düşünmeye yer yoktur; Kanadı var, gözü yoktur,çevresine bakmadan uçar gider." Bir Yaz Gecesi Rüyası, Shakespeare'in komedi eserlerinden biridir. Teması aşk olan bu eserde, Theseus ve Hippolyta, Lysander ve Hermia, Demetrius ve Helena; Oberon, Titania ve Bottom çiftleri, bizleri aşkın bir ilizyon olup olmadığı konusunda sorguya iter. Her ne kadar tema bu çiftler üzerinden anlatılmış gibi görünse de aslında temadır kendisini anlatan; haraket eden, çift ve potansiyel çiftleri kontrol eden. Aşk gibi bir unsurun canlı bir şekile ele alınması, ileride sihrin etkisiyle birlikte aşkın gerçeklikle ilişkisini yitirmesinin bizzat okuyucuya gösterilmek istenmesidir. Bağımsız bir karakter olan aşkın potansiyet çiftleri kontrol edebildiğini söylemiştim. Buna verebileceğimiz en bariz örnek Lysander'in bir sihir damlasıyla Hermia'ya olan aşkını kaybedip Helene'ye dönmesidir. Aynı şekilde Helena'nın aşkına karşılık vermediği gibi, Hermia ile birlikte olmak istemesine rağmen aynı büyüyle nihayet Helena'yı seven Demetrius da buna örnektir. Burada fikrime destek çıkan tek şey Demetrius'un Helene'ya dönmesi değil, başından beri Hermia'yla evlenmek istemesinin de aşktan olmamasıdır. Onu sevdiği için değil, onunla olmaya hakkı olduğunu düşündüğü için, tıpkı bir anlaşma yaparcasına evlenmek ister onunla. Titania ve Oberon ikilisine gelirsek ilişkilerinin güvensizlik ve kıskançlık üzerine yıprandığını görürüz. Yine sihrin önünü açtığı bir diğer ilişki Titania ve Bottom ilişkisi olmuştur ki sihrin etkisi bir yana, Bottom'un Titania tarafından sevildiğine inanmamasına rağmen fırsatçılık yapıp onu kabul etmesidir. Peki dışarıdan normal gözüken tüm bu çiftlerle ne anlatılmak isteniyor bize? Cevabı kitabın isminde saklı: Rüya. Aşk bir ilizyondur. Er geç gerçeklikle bağı kopar ve kişinin kimliğinden bağımsız, daima haraket halinde olup çiftlere dokunur. Bizlere aşkın belki gerçek olabileceğini gösteren çift Theseus ve Hippolyta olsa da, aşk yerine "yürek kazanmak" ve "zafer" gibi kelimelerin kullanılması bizde şüphe uyandırır. Kitapta inceleyebileceğimiz bir başka unsur da Yunan Mitolojisidir. Bütünüyle baktığımızda yazarın Rönesans Dönemi İngiltere'sinden olduğu gibi Yunan Mitolojisinden de etkilendiğini söyleyebiliriz. Theseus, Demetritus, Helene, Lysander, Hermia gibi isimler Antik Yunan etkilerini kanıtlar niteliktedir. Kitabın 8. sayfasında "…Venüs'ün saf ve içten güvercinleri adına,/Kötü yürekli Troyalı yelken açıp uzaklaşırken/…" diye bir bölüm var. Bahsedilen Venüs, Roma Mitolojisinde Venüs olup Yunan'daki Afrodit'in ta kendisidir. Troya da meşhur Truva savaşının gerçekleştiği Truva'nın bir diğer adıdır. "Yarın gece Ay Tanrıça gümüşten yüzünü/ Suyun aynasında seyrederken,/ Damlalardan inci küpeler takarken otların kulaklarına,/ Aşıklar anarlar gizlice kaçma vaktidir diye,/…" denilen satırlarda bahsedilen ay tanrıçasının Hekate ya da Selene olma ihtimali vardır. Ay Tanrıçası Hekate "ruhları besler ve kişiye aynalık eder." Diğer bir ihtimal de Ay Tanrıçası Selene'dir Selene her gece yarısı yeryüzüne iner, ışıkların aydınlattığı sularda yıkandığını gören çoban Endymion ona aşık olur. Tahminimce buradaki Ay Tanrıça Selene'dir. "Suyun aynası" derken aşkını sularda bulan Tanrıça Selene'ye gönderme yapılmıştır. Yazının başında paylaştığım Cupid alıntısında bahsedilen Tanrı Eros'tur. Psyche tarafından kim olduğu bilinmeden, kör bir şekilde sevilen Eros. Bu yüzden Psyche için aşk hayalinde düşünmekten ibarettir ancak "…aşkın hayalinde düşünmeye yer yoktur;/…" Kitapta geçen Oberon ve Herakles isimlerinin yanı sıra Orphesus, Yunanistan’da bulunan Girit gibi unsurlara da rastlarız. Belki de en iyi gönderme olduğunu düşündüğüm, Demetrius’a takıntı seviyesinde aşık olan Helene'nin ikisini Daphne ve Apollo’ya benzetmesidir; bu sefer olanın tam tersiyle: “…Bu kez Apollon kaçsın, Daphne onu kovalasın…” Shakespeare, illüzyondan ibaret olan aşkı anlatırken satırlarına Rönesans İngilteresi ve Antik Yunan unsurları serpiştirmiş, kitabın adı olan Bir Yaz Gecesi Rüyasını ironik bir şekilde ele almıştır. Okunmaya değen, dahice işlenmiş bir kitap.

Bir Yaz Gecesi RüyasıWilliam Shakespeare · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201716,7bin okunma

·

308 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.