44. Ebu Hanife'nin eserlerinden bir diğeri de Kitab-ul Arûs ismini taşır. İsminden eserin evlenme ile alakalı olduğu sanılabilir. Çünkü arus, gelin-damat demektir. Fakat bu ismin kitaba verilmesindeki amaç, eserin gelin gibi süslenmiş, özel meziyetlerinin bulunmasındandı. Bu kitap namaz hakkındaydı. Namazla ilgili tüm hükümleri, bu eserinde toplamıştı. Aynı zamanda vuku bulmamış farazi fıkıh meseleleri ortaya koyuyor, sonra bu sorulara cevaplar veriyordu. Bu risale de maalesef günümüze kadar gelememiştir. Ebu Hanife, bu metotla bütün fıkhı tedvin.etmek istemişti. Bunun için nakledildiğine göre, talebelerinden, âlim, fakih 40 kişiyi seçti. Fakat bu şahıslar ayn aynı ilim dallarında uzman kişilerdi. Kimisi Edebiyat, kimisi Mantık, kimisi de Tefsir, v.s, gibi ilim dallarında yetkin idiler. Böylece bir fakihin ihtiyacı olan bütün ilim dallarından eleman almış oluyordu. Bu 40 kişiden de, 10 kişilik âlim heyeti, diğerlerinin idarî kâtipliğini yapıyordu. Elimizdeki kaynakların anlattıklarına göre, önce mesele Ebu Hanife'ye soruluyordu. Mesele üzerinde görüş alış-verişinde bulunup bulunulmayacağına, o karar veriyordu. Meseleyi görüşmeye değer bulursa, talebelere soruyordu. Bazen meselenin halli mevzuunda hepsi ayni görüşte ittifak ediyor, bazen ihtilaf ediyor ve görüşme uzuyordu. Bazen bir tek mesele hakkında bir ay müddetle görüşme uzayıp gidiyordu. Görüşme sonunda Ebu Hanife de görüşünü açıklıyor ve sonucu kâtipler kaydediyordu.
45. Her meselede ittifak edilmediğinden, bu görüşme ve müşaverelerin neticeleri de bizlere değişik yollardan ve bazen de ihtilaflı olarak intikal etmiştir. Aynı meseleleri İmam Ebu Yusuf bir tarzda naklederken, İmam Muhammed, bazen meselelerin hü kümlerini daha farklı, İmam Züfer daha değişik nakletmiş olabilir. Tarihçiler, bu zatların dört yüz bin mesele hakkında görüş beyan ettiklerini kaydederler. Bu sayı Fıkhın muhtelif mevzularının hepsine şamildi. Meselâ bu dersleri aksettiren Ebu Yusuf'un el-Emali adlı bir eserinden bahsediliyorsa da bu eser günümüze kadar intikal etmemiştir. İmam Muhammed'in, Mübarek oğlu Abdullah'ın, Züfer ve diğer talebelerin de, Ebu Hanife'nin derslerinde tuttukları notları içeren, fakat günümüze kadar gelememiş eserleri vardı. Bu talebeler arasından eserleri günümüze ka dar gelenlerin başında İmam Muhammed gelir. Fikha dair, el-Asl adlı kitabından yazma bir nüsha İstanbul Murad Molla Kütüphanesinde bulunmaktadır.
46. Avrupa'nın ileri gelen krallarından Şarlman, İmam Muhammed'in Avrupalı bir çağdaşıdır. Şarlman'ın kitabı 50 sayfayı geçmez. Oysa İmam Muhammed'in aynı konuya ait eseri 6000 sayfadır. Bu mukayeseyle o asırda ilim seviyesinin Avrupa'da ve Müslümanlarda nasıl olduğunu görebiliriz.
Sayfa 48
·
295 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.