Edebiyat Sosyolojisi ve Felâtun Bey'in alaturka iç donu:
Nurhan Atasoy, "Tarihin Arka Odası" isimli programda bir anısını şu şekilde dile getirir: "Neslişah Sultan, 'bir gün size dedemin (Sultan Abdülaziz) çamaşırlarını vereyim inceleyin' dedi. Baktım iç gömleği ve donu var. Donuna baktım, ağzım açık kaldı. Çünkü kesimi çok eski devirdekilerin aynısı. Halbuki o devirde Avrupaî pantolon giyiyor. Ama içindeki donun biçimini değiştirmemiş. Yani bu işte gelenek; dış değişiyor, daha kolay değişiyor ama iç o kadar kolay değişmiyor."
Nurhan Atasoy'un bizlere aktardığı anısıyla birlikte yaptığı çıkarım bana Ahmet Mithat Efendi'nin "Felâtun Bey ile Râkım Efendi" isimli romanda yazdığı bir olayı aklıma getirdi. Şöyle ki Felâtun Bey'in pantolonu İngiliz kızlarla dans ederken yırtılmış, Ahmet Mithat Efendi de romanında bu aşağılayıcı durumdan kurtuluşu pantolonun altından çıkan eski usul iç donu ile sağlamıştır. Yazara göre Felatun, pantolonu Avrupa usulü donsuz giyseydi bir daha insan/okur içine çıkamayacak bir durumla karşı karşıya kalacaktı.
Ama sosyoloji açısından durum o ki Osmanlı erkeğinin extra güven istenci onun geleneği Avrupaî modanın paralelinde de sürdürmesine neden olmuş. İktisadi olarak da Osmanlı piyasasındaki kumaş ve bu kumaşlardan üretilen malların Avrupa kalitesine yükselemediği de çıkarılabilir.
Not:Roman ilk olarak 1875 tarihinde yayınlandı. Sultan Abdülaziz 1876 tarihinde vefat etti.
Felatun Bey ile Rakım Efendi 
Ahmet Mithat Efendi
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.