Voltaire, "Tarih merak tatmini ya da hadiselerin katalogunu yapmak için öğrenilmez; o bir ideal arayışıdır" diyordu. Ancak Voltaire bile, ahlâkî ideal arayışı için târihî usulün yetersizliğini kabul ederdi. Bir keresinde, "Tarih ölülerin dirilere oynadığı bir oyun, bir aldatmacadır" demişti.
Sayfa 168