Yazar, piyasaların verimliliği ile kurumların işleyişi arasında doğrusal bir bağlantı görüyor. Çünkü yazara göre, kurumların belirlediği yazılı veya yazısız kurallar, bireylerin kısıtlılıklarını ve yine kurallar çerçevesinde kalan bireyin çıkar-maksimizasyonunu belirliyor. Kurumların asıl fonksiyonunun bu olduğunu belirtiyor. Bu yazılı veya yazısız kuralların biçimi (formel-enformel denilen kuralların biçimi), "işlem maliyetleri" dediğimiz maliyetlerin düzeyini belirliyor. Bilindiği üzere işlem maliyeti; bankaların, sigortacıların, devlet kurumlarının veya sosyal-kurumların piyasa ile girdiği etkileşimden doğan, ve mübadeleyi etkileyen bir maliyet türüdür. Yani işlem maliyetleri, mülkiyetin kazanılması veya mülkiyetin devri sırasında ortaya çıkan bir maliyet türüdür. İşlem maliyetleri; mübadelenin etkilenmesini (i), piyasa içinde kaynakların dağılımını (ii), dolayısıyla refahın düzeyini (iii) dolaylı olarak belirler. Ayrıca Douglas North, ülkeler arası ekonomik-performans farklılıklarını, kurumsallık faktörünü belirleyen formel veya enformel kuralların doğasına bağlı olduğunu belirtmektedir. İşte Douglas North, Coase'den aldığı "işlem-maliyetleri" kavramı ile kurumsallık arasında böyle bir bağlantı kuruyor. Fakat şunu eklemek istiyorum: Douglas'ın "kurum"dan kastettiği şey, dar anlamda resmi/özel tüzel kişilik değildir: Mübadeleyi, piyasada kaynakların dağılımını, özetle işlem maliyetlerini etkileyen her istikrarlı davranış normlarını da birer "kurum" olarak görüyor. Tabi Douglas North, oturmuş bir hukuk sistemini varsayarak (yani mülkiyet haklarının korunduğu bir sistemi öncülleyerek) bu analizleri yapıyor. Siyaset-bilimci olarak, okuduğumda bunları anladım, inşallah doğru anlamışımdır, her ne kadar yeni-kurumsalcılık yaklaşımına hakim olmasam da. Bu kitabı okurken Daron Acemoğlu'nun "Ulusların Düşüşü" kitabı aklıma geldi. Bu kitap da refah ile kurumsallık arasındaki tarihsel bağlantıları göstermeye çalışıyordu. Çeviri kitaba puanım; 8/10. Berbat çevirisinden birkaç puan kırıyorum, gerçekten okurken çok zorlandım, ve bazı sayfaları anlamadım, sürekli paragrafların başına dönmek zorunda kaldım. Neyse, İktisatçıların, sosyologların, politika-bilimcilerin okumasını tavsiye ederim.

Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik PerformansDouglass North · Sabancı Üniversitesi Yayınları · 200210 okunma

89 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.