Kitap "Beyaz Geceler" "Başkasının Karısı" "Neol Ağacı ve Nikah" "Haysiyetli Hırsız" "Yufka Yürekli" adlı öykülerden oluşur. "Gökyüzü öyle yıldızlı, öyle berraktı ki, onu gören kendine sormadan edemezdi. Nasıl oluyor da böyle bir göğün altında türlü türlü suratsız, kaprisli insan yaşayabiliyor?" cümlesiyle başlar "Beyaz Geceler. " Kahraman Hayalperest Petersburg'un sokaklarında yalnızlıktan kıvranırken gördüğü bir hanımefendiye eşlik eder. Onu karanlık sokaklardan evine bırakır. Kıza kendini "ben bir hayalperestim; gerçek yaşamla bağım o kadar az ki, bunun gibi şimdiki gibi çok nadide saydığım anları düşlerimde tekrar yaşamadan edemem." diye tanıtır. Hayalperest, Natsyanka ile dört gece boyunca buluşurlar. Birbirine hayatlarını anlatırlar. Hikaye ilerledikçe; Natsyanka'nın babaannesine kendini diktiğini, eve kiracı gelen adama aşık olduğunu adam gideceğini söylediğinde bohçasını hazırlayıp adamın yanına gittiğini, adamın ondan hoşlanıp hoşlanmadığını bile anlamadığını öğreniriz. Hayalperestin hayaller kurduğunu, hayal ederken yaşadığı duyguları biz de hissederiz. Buluşmalarında hayalperestin kiracıları olan adama aşık olduğunu, belki de onu kurtarıcı olarak gördüğünü, adam para kazanıp geri döndüğünde ona döneceğini görmek okuyucuyu hayal kırıklığına uğratır. Öyküdeki Natsyanka duygu durum bozukluğu yaşamaktadır. Çünkü bir yandan hayalperesti severken diğer taraftan yaşlı adama aşık olduğunu söylemektedir. Dostoyevski bu öyküde yine histeri nöbetlerini tasvir eder. Öyküdeki kahramanın okuduğu ve etkilendiği kitaplar arasında Puşkin'i görürüz. Dostoyevski'nin Puşkin'in etkisi altında kaldığını bilmekteyiz. Yazar yine duyguyu okuyucuya geçirmeyi başarır. Kitabın en uzun öyküsü Beyaz Geceler öyküsüdür. "Başkasının Karısı" buna kıskanç kocanın histerikli evhamları neticesinde kendini başkasının karyolası altında bulan yaşlı adamın hikayesi de diyebiliriz. Trajikomik bir anlatımla tatmin etmeyen bir sonla biten bir öykü. "Noel Ağacı ve Nikah" kısacık bir öykü. Bu öyküde yazar sınıfsal çatışmaları çocuklar üzerinden anlatır. Ayrıca iki farklı olayı Noel ile bir nikahı birbirine bağlamaya çalışır. "Haysiyetli Hırsız" Öykü ben diliyle anlatılır. Flasblack yapılarak asıl öyküye geçiş yapılır. Hizmetçi Agrafena evde kalması ve kira vermesi için eve birini almak istediğini ev sahibine söyler. Ev sahibi kadının psikolojik baskısının da etkisiyle bu teklifi kabul eder. Bir gün odaya biri girer adamın gözünün içine baka baka paltosunu çalar gider. Bu olay üzerine kiracı Astafiy buna benzer bir hikaye yaşadığını anlatır ve asıl öyküye geçiş yapılır. Öyküdeki Yemelyan hırsızlık yapar ama hırsızlık yaparken karşı tarafı da minnet altında bırakır. İnsanlar mahcup olur ve Yemelyan'ın zavallılığına acırlar. Yazar giriş gelişme sonuç bölümüyle klasik tarzda bir öyküyü okuyucuya sunar. İnsanlar isteyerek veya istemeyerek bizi yanıltabilir. Duygularımızı kullanabilir. İyi insanlar suçluluk duygusuyla baş edemeyip kendilerini bir şekilde ele verirler. Asıl kahraman olan Yemelyan aslında iyi bir insandır fakat bir çıkmazın içinde debelenmektedir. "Yufka Yürekli" Kitabın son öyküsü. Vasya ve Arkadiy adlı iki arkadaşın öyküsü. Vasya aşık oluyor ve aslında aşka layık olmadığını düşünüp vicdan azabı çeker, kendini suçlar. Bedensel engelli olduğu için onu seven kadının onu bu haliyle nasıl beğendiğini düşünür. Öyküde bir yerde "Vasna'nın hemen arkasında onun ardına gizlenmek istermiş gibi belli belirsiz görünen Arkadiy İvanoviç duruyordu" der yazar. Başka bir yerde " nihayet Arkadiy İvanoviç'in kendisini de hiç değilse Vasya'nın yarısı kadar sevmesini umuyordu." "Birlikte tek vücut gibi yaşar gideriz." gibi cümlelerle arkadaşlık ve aşk ilişkisini anlatır yazar. Devam eder Arkadiy Vasna'nın sevdiği kız Lizanka'ya aşık olduğunu anlar ve bunu Vasna'ya söyler. İkisi de mutluluklarını paylaşırlar. Bu normal bir ilişkiler ağı değildir. Burada anlatılan sanki iki ayrı kişi değil de bölünmüş kişiliktir. Yoksa böyle ilişki yumağı insanın midesini bulandırmaktan başka bir işe yaramaz. Arkadiy sanki Vasna'nın eksik yanlarını tamamlamaktadır. Farklı yüzünü yansıtmaktadır. Vasna yetiştiremediği işleri, kaygıları endişeleri yüzünden delirir hastaneye götürülür. Lizanka ise başkasıyla evlenir. Bu öykü kitabı Dostoyevski'nin sürgüne gönderilmeden önce yazdığı bir kitap. 1948'de yayımlanmıştır. Öykülerde olaylardan çok toplumun birey üzerindeki etkileri ön planda ve duygular, sezgiler ustalıkla tasvir edilmekte.

Beyaz GecelerFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202073,9bin okunma

·

60 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.