Bir tarihçi -coğrafî kuvvetlerin tesirini göz önünde tutmayan, haritaya ehemmiyet bile vermeyen bir eski zaman tarihçisi- hataya düşmekten kendini kurtaramaz ve insan yığınlarının kaderini, kavim kaynaşmalarının yolunu, hava boşluğunda oynatılan mukavva kuklaların cansız oyunları imiş gibi seyreder.