Roman, Saramago'nun Portekizli şair Fernando Pesso'ya atfettiği, tek kelimeyle muhteşem bir metin. Saramago dehasının en net örneği bana göre. Dönemine tam olarak yetişemediği için hiç tanışmadığı ve hayran olduğu Pessoa'yı yeniden ete kemiğe büründürerek 2. Dünya Savaşı öncesi faşizan atmosferi bu denli etkili anlatabilmesi bunun kanıtı. Elbette eserin aslına sadık ve etkili bir biçimde bize ulaşmasını sağlayan Saadet Özen'e de bir teşekkür borçluyuz.