Kitap, 16. yy reform dönemlerine ilişkin, düşük halk kitlelerinin içinden de -münferit de olsa- en az yüksek kesimler kadar kapsayıcı dünya görüşleri ve hatta kozmogoniler çıkabildiğini ispatlar nitelikte, doğrudan ve dolaylı tanıklıklara ve engizisyon mahkeme arşivlerine dayanan güzel bir araştırma sunuyor. Sadece 650 nüfusa sahip küçük bir italyan köyünde yaşayan değirmenci Menocchio, tüm o saldırgan yaratıcı düşünsel dünyasını, hayatı boyunca ancak 10-15 kadar bir kitapla besleyebilmesine rağmen, kendi mikrokozmografyasını elle tutulur bir panteist fikre kadar götürebilecek gücü kendisinde yaratmayı başarıyor. Buradaki başarı ise, Menocchio’nun ait olduğu toplumsal sınıfı, üst kesimlerin, dogmaların gölgesi altında bitmeyen tasımları ve doktrinleriyle tahakküm altına almaya çalıştığı, hümanist tavrın ve özgür düşüncenin bu sınıfta neredeyse yok edildiği, baş kaldıranların ise, engizisyon mahkemelerince toplumsal bir ahlaksızlık yaftasıyla infaz edildiği bir çağda, onun ısrarcı, kendine güvenen ve fikirlerinin ardında durabilen bir varoluşçu olmasında saklı. Dinsel düşüncelerindeki sapkınlık ihbarı üzerine kendisine açılan davada, engizisyon yetkililerini karşısına alıp, düşüncelerini en yalın haliyle, naifçe, korkmadan ve inatçı bir açıklıkla dile getiren Menocchio, yaşadığı dönemin, ona olması gerektiği şekilde yaşamasını baskıyla(!) öğütlemesine karşın, o hep, olduğu gibi kendini yansıtmayı tercih ediyor. Kitap bir bakımdan, halkın hep kulaktan kulağa birbirine aktardığı, böylece yüzyıllardan beri kaybolmadan süregelen sözlü geleneklerin, dünyevi düşüncelerin, filozofların madde-töz-tin-kutsal ve ölümsüz ruh diye anlatageldiği tüm o mitosların, halk yığınları nezdinde bazen nasıl logoslara bağlandığının varlığını gösteren, düşünceleri basit metaforlara indirgeyerek - bazen bir kalıp peynir bazense ondan çıkan kurtlar- hatta somutlaştırarak kavrayan tüm o isimsiz düşünürlere övgü niteliğinde.

Peynir ve KurtlarCarlo Ginzburg · Metis Yayınları · 2021583 okunma

·

87 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Gokhan Unverdi