Peynir ve Kurtlar Bir 16. Yüzyıl Değirmencisinin Evreni Carlo Ginzburg
-
Baskı Tarihi:2013
-
Sayfa Sayısı:214
-
ISBN:9789753420983
-
Orijinal Adı:İl Formaggio E İ Vermi: İl Cosmo Di Un Mugnaio Del 1500
-
Çeviri:Ayşen Gür
-
Yayınevi:Metis Yayınları
-
Kitabın Türü:
Menocchio okumayı seven ve okudukları ile gerçekleri sorgulamaya çalışan bir değirmenciydi. Kiliseyi Kutsal Ruh'un yönettiğine inanmadığını, papazlar kendi keyiflerine bakarken halkı da susturabilmek için ellerinin altında tutmak istediklerini ve ekonomik gücün de kilisenin kontrolünde olduğunu dile getiriyordu. Ayrıca İsa Mesih' in asla ebedi Tanrı olmadığını, İsa Mesih'in ebedi Tanrı olsaydı kendisini yakalayıp çarmıha germelerine izin vermeyeceğini, çarmıha gerildiğine göre Tanrı olamayacağını dile getirmesi üzerine, 28 Eylül 1583 te Menocchio, Engizisyon' a ihbar edildi. Sonrasındaki 104 günlük sorgulama sürecinde zaman, zaman affedilmesi yönünde fikirlerinden vazgeçtiğini belirten yalvarmaları olsa da Engizisyon cezalandırılmasına karar vermiştir.
Yaklaşık iki yıllık esaretten sonra bir takım şartlarla serbest bırakılsa da, yeniden depreşen fikirlerini dile getirmesi nedeniyle tekrar sorgulanmak sureti ile tutuklanarak idam edilmiştir.
Kitabın tanıtım yazısı fevkalade olayı güzel dile getirmiş, 16. Y.Y. sonlarında meydana gelen bu durum ile günümüz kıyasladığınızda insan ister istemez medeniyet ve insanlık ne kadar mesafe kat etti diye sormadan edemiyor…
16. Yüz Yıl da ki bir değirmencinin okuma hırsı, okuma azmi ve yanlışları dile getirme yürekliliğine hayran olmamak elde değil. Zor şartlarda ve baskı altında okumaya çalışan, sorgulayan bir insan ile her türlü imkanın elinde olmasına rağmen okumayan ve sorgulamayan şimdiki neslin muhasebesini sizlere bırakıyorum…
Ginzburg çok güzel anlatmış, hani diyoruz ya arkadaşlar "avrupa bizden neden bu kadar ileride,? neden her şey'de bizden daha iyiler,? ve buna benzer havada asılı kalan onlarca sorunun cevabıdır bence bu kitap. 16. yüzyılda bir değirmencinin "bilmek, öğrenmek,sorgulamak, 5n1k (Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden?Kim?) irdelemek, fikir yürütme'nin tabiri caizse "aydınlanma" nın en güzel örneği. Bana göre mikro tarih. Düşüncelerinden dolayı engizisyon mahkemelerine çıkan,yıllarca yargılanan,işkence gören ve nihayetinde öldürülen birisi, nasıl öldürüldüğüde net değil. Din'in ne olduğu nasıl olması gerektiği, kilise baskısından endüljans'lara( Orta Çağ Avrupası'nda bir tür günah çıkarma ve ölümden sonra cennete gitmek için Papa'nın sattığı af belgesi) kadar... Reform'dan ve tabiki bunun babası mihenk taşı sayılabilecek martin luther'e kadar(protestanlığın kurucusu kabul edilir.) işin ilginç yanı basit bir "değirmenci"... kitapta hoşuma giden bölümlerden bir tanesi de hz.yakup'tan hz.yusuf'a bir kıssa paylaşılmış, kuran'dan etkilendiği net olmasa bile sempati duyduğundan bahsediliyor.
bana göre en vurucu cümlelerinden birisi şu ki:
"engizisyoncular menocchio'ua " yeryüzünde cennete inanıyor musun? diye sorduklarında, açıkça akalycı bir ifadeyle cevap verdi: Yeryüzündeki cennetin malı mülkü olan beyefendilerin hiçbir iş yapmadan yaşadığı yer olduğuna inanıyorum."
kesinlikle okumanızı tavsiye ediyorum. İyi okumalar.
Tarihe damga vurmasına ''tarihçiler ''tarafından izin verilmeyen sıradan bir değirmencinin tarihteki izi. Şükür ki artık değişen tarih bilimi ve algısıyla bu tarz hikayelerle daha çok karşılaşacağız.
Ortaçağ'ın karanlığında okuyarak aklında bulduğu ışığı insanları aydınlatmak için paylaşan bir değirmencinin gerçek hikayesi... Okunacak kadar güzel, bilinçlendirecek kadar anlamlı...
Kitaptan 5 Alıntı
Aslında bir insan ne kadar çok bildiğini sanırsa, o kadar az biliyor demektir.
Peynir ve Kurtlar, Carlo Ginzburg (Sayfa 39 - Metis)
" Günah çıkarma konusunda da şunları söylüyordu: "Ha papaza ya da keşişe gidip günah çıkarmışsınız, ha bir ağaca, hiç fark etmez." Engizisyoncu bu sözlerini anlamını sorduğunda da Menocchio kendinden hoşnut bir ifadeyle açıklıyordu: "Eğer bu ağaç günaha karşı verilecek ceza konusunda bilgi sahibiyse, ne ala; eğer bazı insanlar, işledikleri günahın nasıl bir ceza gerektirdiğini bilmedikleri için, bunu öğrenmek üzere papazlara gidiyorlarsa, bu sorun çözüldüğü anda papaz aramalarına da gerek kalmaz; cezanın ne olması gerektiğini bilenler için bu zaten gereksizdir." Onlar, papaza gitmek yerine "yüreklerindeki Tanrı'ya günah çıkartmalı ve günahlarının bağışlanması için yakarmalı dırlar."
Ölüyü defnetmeyi ticarete çevirdiler
Sanki bir çuval yün ya da bibermiş gibi:
Bu işlerde çok açık gözdürler
Önce parayı avuçlarına saymazsan
Ölü yü kabul etmezler bile;
Sonra da gidip yer içerler
Para ödeyenlerle dalga geçer,
Güzel yataklarda, zengin sofralarda hayatın tadını çıkarırlar.
Bir zamanlar benim olan Kiliseyi
Daha da öneriıli bir ticaret haline soktular.
Aralarında paylaşıp her türlü nimeti
Bir şeyi olmayanlar için kıllarını bile kıpırdatmadılar.
Bana göre şeytanca bir günah
Kilisemi pazar yerine çevirmek
Daha fazla arpalığı olanı kutsamak;
Daha az dua etmiş, ibadeti başlamış, ne gam.
Değirmenci Menocchio
Menocchio'nun konuşmalarında, neredeyse akıl almaz gelecek kadar alışılmamış, kökenleri derine inen bir kültürel tabakanınyeryüzündeki bir çatlaktan çıkar gibi belirdiğini görüyoruz.Şimdiye dek incelenmiş olanlardan farklı olarak, bu vaka, yalnızca
yazılı kağıttan süzülen bir tepkiyi değil, sözlü kültürden kalma azımsanmayacak bir tortuyu da içeriyor. Reform ve matbaanın yaygınlaşması, bu farklı kültürün su yüzüne çıkması için gerekliydi. Çünkü, reform sayesinde, basit bir değirmenci konuşmaya, Kiliseve dünya hakkındaki kendi fikirlerini dile getirmeye cesaret edebilmişti.
Matbaa sayesinde de içinde mayalanan müphem, meramını anlatamayan dünya imgelerini ifade edebilecek sözcüklere ulaşabilmişti. Kitaplardan çıkan cümle ve cümle kırpıntılarında fikirlerini formüle edebilecek ve yıllar boyu önce hemşehrilerine, sonrada bilgi ve yetkeyle donanmış yargıçlara karşı savunabilecek araçları bulmuştu.
1574' te Venedik yetkilileri bölgedeki tefeciliği önlemek için "hiçbir alacaklının ısrarıyla,
kendi istekleriyle vermeleri haricinde, köylülerin toprakta çalışabilecek nitelikteki küçük ya da büyük bir hayvanına, hiçbir çiftlik aracına haciz konulamayacağını" ilan ettiler. Ek olarak "alacaklıların açgözlülüğü sonucu, verilen borç karşılığı ürünlere daha biçilmeden, fiyatın en ucuz olduğu dönemde el konulduğu için ezilen köylülerin koşullarını yükseltmek üzere" alacaklıların ancak 15 Ağustos'tan soma alacaklarını talep edebilecekleri emre bağlandı.
