“Akılcı ben” illüzyonunun hakkını vermek için özgür irade konusunda ayrı bir kitaba ihtiyacımız var. Şimdilik daha dar bir kavrama odaklanmamız yeterli: rasyonalizasyon.*
Freud bunu, eylemlerimizin hesabını süperegoya verirken kullandığımız bir savunma mekanizması olarak görmüştü fakat günümüzde daha geniş bir kullanım alanı var: Gerçek sebeplerinden utandığımız, korktuğumuz veya düpedüz bihaber olduğumuz davranışları, mantıken ve ahlaken tutarlı sebeplere bağlama çabası.
Uzanamadığı ciğere “murdar” diyen kedi, başarısızlığını rasyonalize ederek özgüvenini korumaktadır.
* Türkçeye bu haliyle geçmiş ama bazen ussallaştırma da deniyor.