Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.27
Gönderi
169 syf.
·
Puan vermedi
Fatıma Mernıssı’den daha önce Peçenin Ötesi isimli kitabı okumuştum. Çarpıcı noktaları olan bir kitaptı. Önemli bulduğum birkaç noktaya değinmeye çalışacağım. Ortadoğulu kadın sosyologları okumanın bir sürü avantajı var zannımca. Ana dilleri Arapça ve İslam dünyasını Türklerden daha iyi tanıyorlar. Bir kadın penceresinden İslama bakmak ise daha da etkili. Neval ElSeddavi mesela her bir kitabı balyoz darbesi indirir kafaya....
Kitabın ilk bölümünde İslamın aşk ve tutkuya olan bazı yorumları ele alınmış (Sufi Söylem, Kibar Söylem, Aşk Söylemi ve Harikalar Söylemi) ben kabaca son söylem olan Harikalar Söylemine değinmek istiyorum. Harikalar söylemi anonim halk masallarını ele alıyor. Mernissi masalların belirgin din kalıplarını kırma konusunda başarılı olduklarını belirtiyor. Masallarda -özellikle Bin Bir Gece masallarında- bilgi ve güç erkeklerin tekelinden çıkıp kadın kahramanların özelliklerinde de yer almaya başlayacaktır. Dönemin Ataerkil toplumlarında kız çocuklarının doğumu felaket olarak nitelendirilirken masallarda ise kız çocuğunun dünyaya gelmesi bir felaket olarak yorumlanmayacaktır. Bin Bir Gece masallarındaki kadın karakterler şato sahibi olabilecek, silah alıp satabileceklerdir. Mernissi burada anonim tema altında kalıpların daha kolay kırılıyor olduğunu belirtmektedir.
Kitapta Teokrasi düzeninde gerçek kadına yer olmadığının vurgusu yapılıyor. Anayasal düzlemde kabul edilen bir teokrasi rejimine de gerek yok ağırlıklı olarak ‘inanan’ kitlelerlerden oluşan toplumlarda gerçek kadın yer edinemez çünkü o toplumlar kadını idealize eder ve bunun aşılması o kadar da kolay bir şey değildir. Neyse devam edersek 19. Yüzyılın ortasından sonra sömürgeleşme karşıtı hareketlerle birlikte kadının eğitim hakkına erişimi bazı öncüler tarafından şiddetle dile getirilmiş ve bunun temelinin aslında erkek çocukları eğitecek daha eğitimli bir kadın figürüne erişme olduğunu belirtiyor Mernıssı. Batı doğu arasındaki kadına bakış farklılığına da değinen Mernissi Batının yani Hristyanlık dinine mensup din adamlarının kadını dışlamak adına kadının yetersiz bir zekaya sahip olduğuna vurgu yaptıklarını söyler ki okuduğum kitaplarda da geçiyordu bu söylemler. Mernissi’nin Doğu yani İslam için olan vurgusu ise; Doğu toplumlarında kadının erkekten geri olduğunun vurgulanmadığı ama vurgulanan şeyin kadının serbest bırakıldığında ahlaksızlığın baş gösterecek olduğu tezidir. Bu tez halen yürürlüktedir. Nerede ahlaksal bir mesele varsa toplum nedenleri ilk olarak kadında aramaya odaklanıyor. İşte bu nedenle islami din adamları kadının okula açılan yolunu kesmeye çalışıyorlar. Kadın okula giderse sokaktan geçecek, topluma karışacak ‘ahlaksızlık’ artacak.. Daha sonra okullaşma oranıyla doğurganlık oranı kıyaslanıyor. Eğitim gören kadının İslamı altyapıyla hazırlanan toplum mühendisliğinin dışına saptığı belirtiliyor. Okuyan kadın daha geç evleniyor daha az çocuk doğuruyor. Bazı ülkelerden istatistiklerle destekliyor bu bilgiyi.
Erotik söylemin ele alındığı üçüncü bölüm var o bölüm çok dağınık geldi bana bir de kitaptan değil de erkek yazarların kitaplarından yola çıkarak bir sonuç elde etmeye çalışmış. Ben bu bölümü pas geçeceğim kitabın en etkisiz bölümüydü benim için.
Dördüncü bölümde erkek kadın eşitliği – eşitsizliği üzerine çokça vurgu yapmış Mernıssı. Mesela Ahzab Suresi 35. Ayetinde kadın erkek simetrik bir şekilde eşitlenmiş “.... iffetlerini koruyan erkekler, iffetlerini koruyan kadınlar; Allah’ı çokça anan erkekler, çokça anan kadınlar; işte bunlar için Allah büyük bir ödül hazırlamıştır.” Daha sonra Nisa 34’te “....Allah’ın, (iki cinse) birbirinden farklı özellik ve lütuflar bahşetmesi ve mallarından harcama yapmaları sebebiyle erkekler kadınların yöneticisi ve koruyucusudurlar.” Erkeklere otomatik bir üstünlük atanmıştır. Kitabı rehber edinen İslami ülkelerin günlük hayatta kadını nasıl denetim altına aldığını uzun uzun anlatmaya gerek yok aslında 1957 Fas Medeni Kanununun 115. Maddesine baksak da olur: “Her kişi geçimini kendi olanaklarıyla karşılar; yalnızca evli kadınların geçimi kocaları tarafından sağlanır” Kuran 632 yılında tamamlandı ve Nisa 34 hala aktif İslam’ın kadını denetim altına alma konusunda ne kadar güçlü bir din olduğunun yansımalarıdır bu din odaklı yasalar ve yaptırımlar. Mernıssı’nin savına göre İslam hukukçuları hiyerarşik bir piramit oluşturabilmek adına kadının mümin olmaktan doğan ve tanrı karşısında onu erkekle eş değer tutan ayrıcalıklarından koparmak gerekir ve bu nedenle kadının cinsel nesne olarak ele alınması ve abartılan cinselliği sayesinde odak noktası ahlak-cinselliğe kayacak ve kadının müminlik boyutunun üstü örtülecektir. Mernissi’nin söylemlerinden yola çıkarak söyleyebilirim ki Kadınların eline koz verilmesinin önüne her şekilde geçilmiştir. Enbiya Suresi 7.ayette sadece erkek peygamber gönderildiği belirtilmiş ve kadınların peygamberlik yolu kapatılmıştır. Kuran’da belirsiz olan nadir konulardan biri olan melekler konusunda da belki melekler dişi olur diye düşünülürken ya da öyle bir inanç varken bu sefer Necm Suresi 27 ve 28. Ayetler devreye girer ve Tanrı meleklerin dişi olduğu inancına karşılık bir itiraz da bulunur: “Âhirete inanmayanlar meleklere dişi isimler takıyorlar. 28: Oysa onların bu hususta hiçbir bilgileri yoktur. Onlar sadece asılsız bir kuruntunun peşine düşmüş gidiyorlar. Halbuki kuruntu, gerçek karşısında hiçbir şey ifade etmez” Böylece melek olma şansı da ellerinden alınır kadınların. Aslında yapılan erkek egemen bir sistemin yapı taşını oluşturmaktır. Daha önce de bahsetmiştik teokraside gerçek kadına yer yoktur ve bu diğer semavi dinler için de geçerlidir. Mernissi’nin bir diğer vurgusu ise: Tanrının kadın-erkek ilişkilerine dair ayetlerde söylemlerini erkek peygamberler tarafından erkeklere aktardığıdır. Yani kadın sadece pasif, kadın sadece figürandır. Örnek verdiği ayet ise: “Ey iman edenler! Mümin kadınlarla evlenme akdi yapıp da sonra, birleşmeden onları boşadığınızda onlar üzerinde, hesaplayıp bekleteceğiniz bir iddet hakkınız yoktur. Onları bir şeyler vererek memnun ediniz ve güzellikle boşayınız.” Ahzab 49
Belki bir iki paragraf daha ekleyip güncellerim daha ileride....
·
324 görüntüleme
Harika bir inceleme olmuş. Sanırım bu incelemeden sonra kitabı okumazsam haksızlık ederim kendime.
Harika bir inceleme. 👏🏻 Kadın peygamber konusunu üstün bilgi birikimine sahip bir arkadaşla tartışırken, “kadın regl oluyor dolayısıyla dini yarım, bu sebeple zaten peygamberlik mertebesine ulaşamaz.” demişti. :D bu bilgiyi buraya iliştireyim :D :D
1 önceki yanıtı göster
Teşekkür ederim. Bu konuda bizi aydınlatan arkadaşına Teşekkür edelim buradan :D
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.