Şimdiye kadar hareket, çevresinin dar sınırları içinde kalmıştı. Gördüğümüz gibi 1860 katliamlarının yarattığı duygu devrimi ve edebi canlanma, kültürel ve sosyal uyanış sayesinde ortaya çıktı. Onu hareke. te geçiren güçler sadece ahlaki düzenden, ekonomik ihtiyaçlardan veya politik teorilerden etkilenme değil, aynı zamanda içten gelen duygular tarafından üretilen ve kendi köklerinden gelen bir zorlamadır. Hareket, fikirlerini, Batı'nın siyasal evrim kavramlarını ödünç almadan çok önce, çevresinin tanıdık kaynaklarından türetmişti. Mısır'da Mehmed Ali'nin ve Türkiye'de Padişah II. Mahmud'un ıslahatlarının birincil amacı, savunma sanayiini yeniden modellemek ve idarenin belirli birimlerini modernize etmekti. Bu durum Avrupa kurumlarının soyut ideolojisinden ziyade, biçim ve kalıpların transfer edilmesine hizmet etti. Pratik araçlar fikirlerden daha hızlı özümsenir. Ulus kavramı, yani tutarlı bir bütün oluşturan ve ortak bir ulusal bakış ve amaç tarafından yönetilen homojen bir nüfus kavramı, Osmanlı İmparatorluğu'nun Arap vilayetlerinde herhangi bir derinliğe nüfuz etmemiştir. 1876'nın sonlarında bile, Mithat'ın Anayasası'nın, tamamen farklı hedefler peşinde koşan farklı ırksal unsurların birleşmesinden oluşan, çok uluslu bir devlet idealiyle uyandırdığı coşku, zihinlerin Batılı ulus-devlet kavramının altında yatan fikirleri kavramaktan ne kadar uzak olduğunu gösterdi. Sadece XIX. yüzyılın son çeyreğinde, bu kavram Suriye'deki fikir dünyasını, Arap milliyetçiliğinin yerli ağacına aşılamak için işgal etti. O zamana kadar kendi topraklarında filizlenen hareket, temel besinini köklerinin bulunduğu topraktan almıştı. 1880'de Beyrut'taki cemiyet tarafından yayınlanan ve önemli tarihî değere sahip bu program, hareketin doğuşundaki saklı kalmış kültürel eğilimleri kabul ederken, yeni bir kavramın ilk işaretini, yani gerçekten ulusal bir temele dayanan, siyasî olarak bağımsız bir devletin ilk belirtisini görmemizi sağlıyor.
Sayfa 74Kitabı okudu
·
11 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.