"Dönüş, Yunanca' da nostos demek. Algos keder anlamına geliyor. Yani nostalji, doyurulamamış dönüş arzusundan kaynaklanan bir keder."
Milan Kundera, vatanını bırakıp gitmek zorunda kalanların ve gitmemeyi tercih edenlerin yaşadıkları ikilemi, özlemi, aidiyet duygusunu usta kalemiyle çok başarılı bir şekilde vermiş. Öyle ki olurken kafamda filmini çekmiş gibi canlandırdım her sahneyi, her mimiği. Kitabın baş kahramanları Çek Cumhuriyetinden Rus işgali sırasında Fransa'ya gidip yirmi yıl sonra ülkelerine dönen (daha doğrusu dönüp dönmemeye karar vermeye çalışan) İrena ve Josef . Vatan kavramı zamanla mı oluşur, ya da zamanla yok olur mu? Belleğimiz niçin tüm yaşadıklarımızı kapsayacak kadar geniş değil? Ya aşk zamana bağımlı mıdır, mesela sonsuz ömrümüz olsa aynı aşkı yaşar mıydık? Kitabı okurken sık sık kapatıp bu soruları düşündüm, işte benim en sevdiğim de bu his; okuduğum eserin içine girebilmek.
Keşke bitmeseydi dediğim kitaplardan oldu, kesinlikle tavsiye edeceğim dolu dolu 130 sayfa.