Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.27
Gönderi
Uzun bir süredir inceleme yapmadım. Çünkü okuduğum film ve kitap incelemeleriyle kendi yorumlarımı karşılaştırınca ciddi bir fark gördüm ve yazdıklarımdan utandım. Adamlar oturup kitabı bitirip en güzel cümleleri ayırt edip bulabiliyorlar sonra da kitaptan örnek vere vere toplumsal analizinden karakter psikolojisine kadar verilmek istenen asıl mesajı ortaya seriyorlar. Hayır acaba ben mi salağım diye düşünüyorken ne filmlere ne de kitaplara inceleme yapmamaya karar verdim.
***SİTE YÖNETİCİLERİNE NOT: Aslında kimsenin göremeyeceği bir kısım olsa, kitap hakkındaki incelememizi oraya yazsak, sadece biz görsek. Bu şekilde pek rahat değilmişim de kendimi kısıtlıyormuşum gibi hissediyorum. Yazın umursamayın demeyin. Yine de baskı altındaymışım gibi hissediyorum. (Buradan bir psikanaliz denemesi çıkar bence.) Nereye isteklerimizi fırlatıyorduk? Sanki istekler diye bir sayfa vardı. Dur bunu bitirip onu bulayım.--Hacı abiyi hatırladım şimdi. Burada olaydı şimdi onunla bu yeni güncelleme nasıl olurdu acaba diye tartışıyor olurduk. O da gitti tabii. Olduğumuzla kaldık burada.--
Şimdi kitaba gelelim. Bir düşündüm de çok uzun bir yazı olacak gibi. Umarım sıkılırsınız. Yok cidden, bırakın okumayı gidin başka şeylerle uğraşın; kafanızı duvarlara falan vurun.(Bu cümleleri önceki incelememde kullandığımı hatırladım. Demek ki kendime zerre güvenmiyorum. Ayrıca kaç ay önce yazdığım cümleleri bir daha yazıyorsam bu hala aynı durumda olduğumu gösteriyor bence. Bu da burada kalsın, sonra üzerine düşüneyim.) Şimdilik incelemelerde gördüğümü yapmaya çalışacağım: önce olayları özet geçerim, sonra entel kuntel bir-iki tane toplumsal analiz (günümüz türkiyesini -dünyasını- gösteriyor mahiyetine.)Son kısma da klasik sosyolojik eleştiri sunarım. Finalde kitap tavsiye edilir ve olay biter. Her zamankinden yani. Bir deneyelim.
Ayrıca fantastik zırvalıklar okumayan realist arkadaşlar da bir denesin en azından. Çünkü ben de okumazdım fantastik falan zaten bu ilk serim olacak bu türde. Ben bağnaz bir yapı göstermiş olmamak, en azından denedim ve beğenmedim diyebilmek için başladım, sizi bilemem. Ki beğendim de gayet. (Ayrıca siz okumayanlar, yıllar sonra bu serinin film falan olur sonra buralar değerlenir. Haberiniz ola yani.)
Dövmeli adam üzerinden tüm seriyi yorumlayacağım ki yeni başlayanlara rehberlik olsun.
Olaylar gelecekte geçiyor öncelikle. Yeryüzü 300 yıl önceki en büyük nüvelik(klasik fantastik kitaplarda olan tuhaf yaratıklarımız) saldırısında fazlasıyla kayıp verip, yine fazlasıyla zarar görmüştür. O kadar ki araba, TV, internet, telefon gibi araçların yanında nüveliklere saldırıda kullanılan saldırı muhafazalarının(bir çeşit sihir. Fantastik bir durum değil bu ya da sihirli annemdeki sihir de değil. Canlılığın ruhu gibi, her canlıda olan güç. Budizm, hinduizm onlarda vardı böyle ruh falan. Evrenin gücü, ruhu öyle bir şey yani. Sembollerden oluşur bu muhafazalar. Nüvelik öldürünce gücü o muhafazaya geçer.) hepsi kaybolur. Eski dünyadan kalma çok az bilgi kırıntısı kalmıştır artık. Yani ilkeli bir yaşam var. Sadece savunma muhafazaları kalmıştır. Bu nüvelikler Nüveden sadece gece vakti yeryüzüne çıkabiliyorlar çünkü gündüz vakti güneş ışığı onların bedenlerini yakıp tüm sihirlerini, ruhlarını yok ediyor. Yani geceleyin tüm dünya sessizce köşesine çekiliyor. Krasia denilen şehir devletinde yaşayan çöl insanları hariç...
İşte böyle bir dünyada Arlen diye (evet her fantastik kitapta olan göklere çıkarılacak arkadaş bu) bir vatandaş yaşadıkları bazı olaylar sonucu (sürprizbozan mı olmuş adı? İşte ondan fırlatmamaya çalışıyorum, yoksa anlatırdım bu olayları da o değilde TDK ne diye Engin Altan Düzyatan gibi kelimeleri yabancı kelimelere karşılık olarak buluyor ki? Ben şahsen böyle yeni kelimelere alışmadım, bir türlü kullanma isteği olmuyor. Harf inkılabı sırasında (bu anlatacağım dibine kadar yanlış bilgi olabilir çünkü sadece duydum hiçbir yerden doğrulatmadım. Ama sağda solda sebepsizce anlatıp dururum.) Tren için kullanılması istenen ''çok getirgeçli çok götürgeçli üstten öttürgeçli alttan ittirgeçli araç'' cümlesi tutmayınca tren olsun o zaman demişler. (Belki 3-4 kelime fazla söyledim, ama orada 9 kelime var.) hatırladıkça kınarım yani. Bir politikacı kadar sert kınarım öyle böyle değil...
Neyse fazla şımardım kitaba dönelim. Bu Arlen denilen çocuk geceleyin tavuk gibi kafesimize sinmeyi kabullenemiyor ve her şeyi değiştirecek olan o ilk dokunuşu –kelebek etkisi gibi, git gide dokunuşları yapanların sayıları ve etkileri büyüyor- yapıyor. Sonrası sürprizi bozar bence.
Seriyi tanıtayım:
1.kitap: Dövmeli adam. Bu kitapta Arlen’i ağırlıklı olarak,Leesha’yı Rojer’i anlatıyor.
2.kitap: Çöl mızrağı. Genellikle Jardir’in bakış açısından bazı olaylar, ayrıca Arlen, Leesha, Rojer anlatılıyor
3.kitap: Günışığı savaşı. Çoğu zaman İnavera’nın gözünden baksa da, Arlen, Jardir, Leesha, Rojer, Abban da anlatılıyor.
4.kitap: Kafatası tahtı. Henüz okumadım. Sırada bekliyor.
5.kitap: Türkçeye çevrilmedi veya yazılmadı.
6.kitap: Henüz yazılmadı. Son kitap olacak
Krasialılar vardı bir de. Yaşayış ve kültürleri araplarla oldukça benzer. Çoğunun bana kalırsa bağnazca bağlı olduğu bir dini var ve çölde yaşıyorlar. Ayrıca çok sert bir toplumsal sınıflaştırma var. İmam ve rahipleri var ‘dama’,’ damajiiting’(kadın imamlar gibi bir şey.) Kulağa hoş gelen bir dilleri var(Arapça da öyle bence. Biraz sert bir dil gibi, sanki kırbaç şaklatıyormuş gibi ama Kur’an okunan bir yerdeyseniz çok hoş bir tınısı olduğunu düşünüyorsunuz.) Cennet, Cehennem vs. vs. baya bir kültür birikimleri var yani. Ama diğer insanlardan farkları bunların geceleyin bir köşeye sinmek yerine alagilerle –nüvelik kelimesinin krasia dilindeki karşılığı- her gece savaşıyorlar. Çünkü bu kutsal kitap Evejah’ta emredilen bir şey. Cenneti garantilemenin nadir yolarından biri. Zaten 2.kitap Krasia da geçiyor. 1.kitap için bu kadarı yeterli.
Buraya kadar yazdığım kısım kitabın konusu falandı. Tüm bunların yanında hiyerarşik düzene, dinlere ve özellikle kadının toplumdaki yeriyle beraber erkek egemen toplumları hunharca eleştirmiş. İnsanın bir fantastik kitaptan beklediği ‘’ olayı anlat geç alttan alttan bir iki güzel cümle fırlat çık aradan, kasma çok’’ falan oluyorken yazar kalkıp açık açık yerin dibine sokmuş, aşağılamış bildiğin. Bence serinin en güzel yönlerinden biri de bu.
Mesela kitapta sık sık din adamlarıyla jonglörler aynı işi yaparken göze çarpıyor.(Tabi ben bunu 3.kitapta ancak fark edebildim. Hâlbuki ilk kitaptan beri öyleymiş.) Jonglörler insanları eğlendirip güldürerek onlara dünyanın ne kadar korkunç bir yer olduğunu kısa bir an için bile olsa unutturabiliyorlar. Bazen hikâyeler anlatıp onlara umut aşılayabiliyorlar. Tabii karşılığında para kazanarak. Aynı şeyi din adamları da insanlara diğer dünyada cennet cehennem gibi vaatler ve cezalar verip onları uyuşturarak (bu kelime için bana kızacaksanız zerre umursamayacağım. Çünkü bu yüzden bana kızmış olmanız kendi bilgi ve inanışınızdan küstahça emin olduğunuzu gösteriyor olacaktır. Bir anlamda bağnaz demek istedim evet. Ben bu cümlelerimi bir düşünceye yöneltmiyorum, sadece herhangi bir düşünceye hiç sorgulamadan, üzerinde hiç düşünmeden bağlanana kişilere yazıyorum. Benim mesela sırf İslam düşüncesiyle uyuşmadığı için sırf uyuşmadıkları için komünizmle falan uğraşan arkadaşlarım var ya da tam tersi ‘Müslümanım ben cennete girecem’ cümlesinden başka cümle kullanmayan başka bir arkadaşıma en basit ve temel dini eleştiri yönlendirdiğimde anında konuyu değiştirip, salağa yatıyor. İşte eleştirdiğim şey bu, şu din ya da bu inanış falan değil… Bir dine ya da düşünceye inanıp o yönde yaşayan tanıdıklarım var. Gayet saygılı ve açık fikirli insanlar. Bana kalırsa dinlerde bir doğruluk payı var ise eğer istedikleri şey bu tür insanlar ama iş kişisel çıkara, ranta gelince geri zekâlı rolü yapıyor olmaları bana bazen cehennemin varlığını dilettiriyor…) hem devlet adına o bölgede kontrol sağlanmış oluyor hem de din adamları bu işten maddi bir kazanç sağlıyor. Kitaptaki her şehir ve köyde bu durum var. Ama dinin baskısı sonucu en çok yıpranma ve zarar gören topluluk Krasia halkı olmuş. Yöneticilerini ‘’ıstırırım, yalarım ben ya. Adam gibi adamdır...’’ Diyerek seven bu insanların ‘bence’ böyle olma sebebi: dinlerine göre öbür dünyada cehennem korkusu ile beraber, yöneticilere en küçük bir saygısızlık durumunda, en küçük bir başkaldırı durumunda idam edilmelerinin korkusu olmuş. Yani baskı ve korkuyla yönetiliyorlar. Zaten yönetilen kesim ve orta kesim okuma yazma bilmiyor, ki bilse bile bilgiye erişimleri çok kısıtlı olacak…
Bu dini yönetimin bir diğer sonucu da aşşırı net bir biçimde toplumsal sınıfların oluşması olmuş. Krasia kanunlarına göre (Bu kutsal kitap Evejah oluyor.) Toplumun en üst katında (Bundan sonraki sınıfların, makamların isimlerini sallayacağım, hepsini değil elbette, elimden geldiğince doğru bilgi girmeye çalışırım tabii de kelimeler birbirine çok benzer çoğunu hala karıştırıyorum. Maksat incelemeyi geçirmek olsun. –bkz: yanlış bilgi nasıl oluşur?—En azından dürüst davrandım.) Sharum ka denilen komutan ve devlet yöneticisi var. Bu mutlaka erkek olur. Bence ilginç olan hemen sonra Damajah denilen kadın imamlarının başını çeken bir kadının yönetimde söz sahibi olması. Bu güzel bir özellik bence. Sonra dama (rahip) ve damaji’tingler(rahibeler) geliyor. Buraya kadar ki kısım yönetici kısmıydı ve en zengin kesim oluyor. Orta kesim diyebileceğimiz dal’sharumlar ve kai’sharumlar var bunlarda ordu yerine geçiyor. Ama okuma yazma durumu yok. Devlete körü körüne bağlılık var çünkü onların her türlü ihtiyaçları devlet tarafından karşılanıyor. Bunlar ayrıca tüm dünyada geceleyin nüveliklerle savaşan tek insanlar oldukları için ego, kibir de tavan yapmış. Bunların yanında en alt sınıf sayılabilecek yönetici olamamış kadınlar ve savaşçı olamamış erkekler olan khaffitler. İsimleri bile sesli söylenince küfür gibi çıkıyor ağızdan, öyle bir alt sınıf yani. Bu kadınlar ve khaffitler her gün üst sınıftakiler tarafından her türlü aşağılanma ve iteklenmeyi hak ederler, gerekirse(ya da birinin canı sıkılırsa) bunlar dart tahtası, kum torbası görevi görürler. Yani her an öldürülmeye idam edilmeye açık bir yaşamları var. İşçi, esnaf kesimi gibidirler yani. Olmazlarsa olmaz olan grupturlar, sayıları da çoğunluk olacak kadar fazladır elbette, ama işte itaat, korku, tehdit, baskı, din gibi etkenler bunların köşelerine sinmelerine sebep olmuş. Aslında bilseler onlar olmadan hiçbir işin yürüyemeyeceğini belki birleşirler ve..( iş biraz komünist manifestosuna döndü. Bu kadarı yeterli bence. Ama ciddi olarak sayıca fazla olmalarına rağmen, olmazlarsa devlet yönetiminin duracak olmasına rağmen dinin baskısı, babadan oğula geçen khaffitlik sonucu küçüklükten gelen dışlanmışlık onları pasif kılıyor. Böylece itaat ve kontrol sağlanmış oluyor. Komünizm falan dedik de aklıma geldi: yaşasın mutlak olmayan doğru, yaşasın hiçbir şey…)
Var mı okuyan bir insan evladı? Kaldıysa birazcık daha saçmalayıp şımararak sizleri de kaçıracağım.
Vaay hakikaten uzun yazmışım. Keşke daha entelimsi, daha felsefi bir kitaba böyle uzun uzun yazabileydim. Neyse devam.
Son olarak kadınlara olan bakış açısını da anlatayım. Aslında böyle bir konu son zamanlarda fazlasıyla öneme binmiş durumda iken (en azından bir kesim için, okuyup sorgulamayan, bağnaz ve rantçı kesim ile yönetene zerre batmıyor gibi bu konu. Hayır illa sizin de mi anneniz, eşiniz, kızınız, kız kardeşiniz, otobüste dayak yesin, kafasına parke taşı yesin, bıçakla torba deşer gibi delik deşik edilsin, tahrikten tecavüze uğrasın… Bu isteyeceğim şey vahşice olacak, düşmanımdan bir farkım kalmayacak ama her gün aynı haberle karşılaşacaksam, ne zaman kız arkadaşım, annem dayak yiyecek diye korkacaksam, varsın en şerefsiz düşmanım gibi olayım. Zaten başka dilden anlamıyorlar. ‘Umarım öldürülenlerin, dayak yiyenlerin ahı tutar da aklınız başınıza gelsin diye, daha beterlerini yaşayasınız…’ Ulan aşağılık pislikler, ben böyle bir şey dilediğim için utanıyorken siz nasıl onca ölüme rağmen hala rahatça uyuyabiliyorsunuz anlamıyorum…) kitap iyi geldi. Çünkü önce kadınların ezildiğini gösterip okuru çok sinirlendirmiş yazar sonra yine okuru tatmin ede ede onların intikamını alıp kitapta yavaş yavaş (3. Kitapta hissetmeye başlıyorsunuz, öyle yavaş) bir kadına karşı bakış açısının iyi yönde değişimini sağlamış. Bu bence kitabın en güzel özelliklerinden biri, hatta en güzeli olabilir.
2,5 saattir yazıyorum parmaklarıma kramp giriyor artık. Benden bu kadar. Saat 4.30 olmuş. Gece gece yazmak da iyi geldi, içimi de döktüm biraz biraz. Neyse çok uzattım.
Herkese iyi okumalar.
***BİRKAÇ GÜN SONRA NOT: Bugün bir Dostoyevski incelemesi okuyunca fark ettim de, Peter Brett karakter ve ruh analizi konusunda Dostoyevski'ye fazlasıyla benziyor. Fantastik kitap okumayan Dostoyevski'ci arkadaşlar bana biraz kızabilir ama bu benim fikrim. Yani kitaplarını düşününce, özellikle serinin ilerleyen kitaplarında bu iyice göze çarpıyor.
***AYLAR SONRA NOT 2: 4. Kitabı da okudum. Harikaydı. Iyi ki fantastik okumam demeyip de başlamışım. Öyle güzeldi. Hatırlayınca sanki benim başımdan geçmiş gibi heyecanlanıyorum be. Özledim de biraz. 5. kitap çıksın bir an önce. Okuyayım.
··
614 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.