Halife Memun döneminde. Mutezile doktrini devlet ideolojisi oldu (827). Mutezile, Kur'anî vahyin üzerinde aklın üstünlüğünü iddia eden rasyonalist bir mezhep halini aldı. Memun, Mutezilî resmi dogmasına itaati sağlama almak için, bir engüzisyon mahkemesi (mihne) kurdu. Bu, Ahmed İbn Hanbel yönetiminde bir halk muhalefetini ve yeni bir köktenci dalgayı doğurdu. İbn Hanbel mahkeme edilmesine ve hapse atılmasına rağmen, İslâmî geleneğe uzlaşmaz bağlılığından dönmeyi ısrarla reddetti. Sonuçta, îbn Hanbel Sünni köktenciliğin ilk önderi olarak ortaya çıktı.