Yazarın zekasını ve ince mizah anlayışını her sayfada hissettiğiniz sıra dışı metinlerden biri Sırp yazar Svetislav Basara’nın eseri Bisikletçi Kumpası. Kitap, 14. yüzyılda hayali bir kralın, krallığının kuruluşunu, yönetimini, kahyasını anlatımıyla başlıyor. Bu kısımda tarih, tarihin yazımı, zaman, tarihi olaylar, yönetimler, toplum, inançlarla ilgili ufuk açıcı görüşlerini paylaşıyor yazar. Ardından, Engizisyon’dan kaçarak bu krala sığınan bir ruhani liderle hikaye ilerliyor; kitabın devamı bu ruhani liderin, kendince kutsal saydığı bir metinle etrafına topladığı müritleri ve oluşturduğu inanç sistemiyle, bir tarikatın yüzyıllara yayılan hikayesi etrafında şekilleniyor. Her ne kadar hikaye desem de, tarz ve biçim olarak çok acayip, çok farklı bir metin Bisikletçi Kumpası. Fantastik bir hiciv gibi başlıyor, ardından daha çok yazarın fikirlerini aktarmak amacıyla gazete yazıları, makaleler, haberler gibi değişik yazıları da dahil ettiği, klasik bir olay örgüsünü ya da doğrusal bir hikayeyi takip etmeyen, tarihin farklı noktalarından son derece yaratıcı ve eğlenceli aktarılan kesitlerden oluşan çağdaş ve alışılagelmişin çok dışında bir tarzı var kitabın. Basara, Bisikletçi Kumpası’nda, ideolojilerin, tarikatların, din ve mezheplerin ya da kısaca inançların bir parodisini sunuyor. İnsanın doğasındaki inanma, bir topluluğa ait olma, bir ideolojiyle dünyada, ülkesinde ve çevresinde olup bitenleri anlamlandırma ihtiyacı ve bununla doğasının çelişkilerini muhteşem analiz ediyor. Hayali ve çok yaratıcı bir tarikatla -Bisikletçiler hakikaten olağanüstü bir fikir- bir inanç sistemini, bunun çevresinde oluşan topluluğu her yönüyle ele alıyor. Bir tarikatın ya da inanç sisteminin, kendi içinde çok doğal görülen bir çıkış noktası, bağlandığı ve adeta bir uhu gibi müritlerini bağlayan değer yargıları ve kendine has sembollerinin olması ve böylece içeriden bir göze oldukça mantıklı ve tutarlı görünmesi ancak bunların topluluğa yabancı birine anlatmakta çok zorlanacağımız, hatta objektif değerlendirildiğinde mantıksız ve saçma görünebilmesi, kadını ve özellikle kadın bedenini çarpık bir algı içine hapsetmesi, insanlar tarafından zaman zaman kendi işlerine gelen şekilde yorumlanması, yüzyıllar içinde aktarılırken geçirdiği değişimler ve dönemin şartlarına uyum sağlayarak yorumlanması ve dönem içinde kabul görmediğinde cezalandırılması, bilimle ilişkisi gibi pek çok yönü ve hayran bırakan detaylarıyla bir parodi sunuyor. Hayali bir tarikatın bu şekilde tüm boyutlarıyla inşa edilmesinin yanında, kurguda Freud, Sherlock Holmes gibi gerçek ya da kurgusal tarihi kişileri yine yazarın dahiyane mizah anlayışıyla birlikte görmek ona hayranlığımı daha da arttırdı. Yazarın söyleyecekleri bu hayali tarikat ve genel anlamda inançlarla da sınırlı değil. Bir Sırp olarak, Ortodoks ve Katolikler arasındaki ayrılıklar (ki bilgi birikimim yetse bu kısımlardan çok daha fazla keyif alacağımı düşünüyorum), Doğu, özellikle Stalin yönetimindeki SSCB ve Batı Avrupa arasında sıkışıp kalmışlık, her ikisinin etkileri ve farkları ile 20. yüzyılda dünyayı etkisi altına almış hemen tüm siyasi ideolojilerle ilgili de adeta makale yazarmışçasına fikirlerini paylaşmış Basara. Dahiyane yazılmış, okurken hem zihnin sınırlarını zorlayan hem de inanılmaz keyif veren, herkese öneremeyeceğim ancak bu konulara kafa yoranların okumasını çok istediğim, hayranlıkla okuduğum bir kitap.

Bisikletçi KumpasıSvetislav Basara · Oblomov Kitap · 201519 okunma

·

2.028 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

İpek Dadakçı