Kitapta yer alan her iki oyun da "empati" kavramıyla bir şekilde bağlantılıdır. Sofokles bunu Antigone'de işlediği konuyla, Aiskhülos da doğrudan bu oyunu yazmış olmasıyla yapmıştır. Düşünün ki, ülkece verdiğiniz bir savaşın üstünden belli bir zaman geçtikten sonra "düşmanın" gözünden bir tragedya yazıyorsunuz. Bu oyunda da düşman kötü değil. Tam aksine yiğitler, güçlüler ve övülüyorlar. Sadece liderleri hırslı ve tanrılara saygısızlık ediyor. Tanrıların ayırdığı iki karayı, gemiden köprüler kurarak birbirine bağlıyor. Buna kızan tanrılar salıyorlar belayı Persler'in üstüne. Bu oyun da Yunan da yiğit en az Persler kadar ama sonucu belirleyen tanrılar oluyor. Onların iradesi neyse o gerçekleşiyor. Pers ya da Yunan, onlar birer eşit oyuncudur bu oyunda. Bu açıdan Aiskhülos Homeros'un anlattığı kahramanlık çağının dilini kullanır; Salamis Savaşı'nın sahneleri tanrıların müdahalesi yönünden İlyada'da anlatılan sahneleri andırmaktadır. Benzer şekilde Aiskhülos oyunu Persler'in gözünden anlatıp, onları aşağılamayarak, aksine onların ölülerine ve geride kalan kadınlarının acılarına yaktığı ağıt gibi dizelerle ilginç bir empati örneği sergiliyor. Bu ilginç çünkü Homeros kendi döneminden 400 sene evvel gerçekleşmiş, olup olmadığı bile belli olmayan bir savaşı, destansı bir dil kullanarak anlatmıştı. Bu kadar süre geçtikten sonra hem Troyalılar'ın hem de Akhalar'ın acılarına eşit mesafede durabilmişti. Burada ise son derece güncel bir olaydan, bir kaç sene evvel gerçekleşmiş bir savaştan, hem de karşısında savunma pozisyonunda olduğunuz, sizi köleleştirmek isteyen bir düşmandan bahsediyoruz. Antigone'ye gelirsek, "Yeter artık vurmayın, adam öldü!" diyecektim ki, bir baktım adam hariç hayatta kalan yok. Şaka bir yana, Antigone'de insanı etkileyen şu: bizim zamanımızda "haklı ama ölü" olmak diye küçümsediğimiz bir tutum var. Bizler başkası tarafından ezilen hakkımızı aramayı ölüm ya da cezalandırılma korkusuyla ileri bir tarihe, ucu açık olarak öteler, hatta işi çoğunlukla Allah'a havale ederiz. Biz çoğunlukla Antigone'nin kardeşi İsmene gibiyiz. Günümüz demeyeyim aslında, oyundaki diğer karakterler de bizim gibidir. Bir tek Antigone "ölü ama haklı" olmayı tercih eder. Bazı ilkelerini her şeyin önüne koyar. Bu davranışı sebebiyle karşılaşacağı ölüm elbet yine acı vericidir ama soyludur ve kaybedilenlere rağmen onlardan ağır basar. Antigone çelik gibi bir iradedir. Bir yandan da bu oyun, bir yönetici nasıl olmamalının açık bir örneğidir. Bu açıdan oyunun politik mesajı son derece nettir. Evet, belki gerçek hayatta bilerek ya da bilmeyerek kötülük yapanların başına tragedyalardaki gibi sonu gelmez dertler açılmaz. Ama tragedya yazarları da elbette bunu biliyordu. Bu acıları, savundukları değerleri duygusal olarak da izleyicilere geçirmek için kullanıyorlardı.

Persler - AntigoneAiskhylos · Mitos Boyut Yayınları · 2011130 okunma

·

42 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.