II. Abdülhamit bir taraftan Tanzimat’la birlikte başlayan idareyi rasyonel, hukuki kurallara dayandırma ve şahsilik unsurunu azaltma çabalarını devam ettirirken, diğer taraftan çelişkili bir şekilde şahsın hükmetme, kayırma ve tercih rejimini, yine kurduğu idareyi devam ettirmek için uyguluyordu. Bu durum özellikle en ileri kurumlaşma yapısına sahip askeri kurumlarda görülüyordu. Üçüncüsü ise; II. Abdülhamit’in askeri eğitimde gerçekleştirdiği önemli reformdur. Zikredilen reformlar sayesinde askeri eğitim rasyonelleştirilmiş, ihtisas dersleri artırılmış, askeri eğitimin süresi 8 ila 12 yıla kadar uzatılmıştır. Eğitimin uzun olmasının anlamı, özellikle taşradan gelen öğrencilerin uzun süre kendi aile muhitinin dışında başka bir âlemin tesiri altında kalması idi.
Siyaset Sosyolojisi, Ataaof