Zülfü Livaneli, bu eserinde günahıyla sevabıyla 33 yıl hüküm sürmüş olan, kimilerine göre “Kızıl Sultan” kimilerine göre “Cennet Mekan” olarak bilinen Abdülhamid’i işliyor. Akıcı, insanı içine alan ve sürükleyen bir kitap. Burada gördüğüm şey ise her ne olursa olsun Abdulhamid’in yönetiminin İttihat ve Terakki’den daha verimli olduğudur ve aldığım ders: Bir yerde bir noktayı kaçırmışsanız ve nokta artık koca bir uçurum olmuşsa yıkım kaçınılmazdır ve burada aslında ne kurtuluş sadece bir kişinin başarısında ne de yıkım sadece
bir kişinin hatasındadır.
