20. yüzyılın en büyük entellektüellerinden biridir Isaiah Berlin. Bertrand Russell ile beraber okumaktan en çok zevk aldığım ve çok şey öğrendiğim bir bilge adam. Letonya'da doğdu, Ekim devriminde Rusya'da çocuktu ve 12 yaşındayken İngiltere'ye göç etti ailesiyle. Oxford'da eğitim aldı ve orada profesör oldu. Onun sosyalizm eleştirisi mükemmeldir. Siyaset teorisyeni olduğu için tarihe önemli katkılar yapmış olan Marx'ı, Macchiavelli'yi ve birçok devrimciyi çağının gerektirdiği düşünce şartlarına göre çok iyi analiz etmiştir. Aynı zamanda Klasik müzik üzerinde de yetkindir. Eleştirme ve değerlendirme yazıları bulunmaz hint kumaşıdır. Rus Düşünürleri kitabındaki yazıların bazılarını parça parça ve farklı tarihlerde okumuştum. Hâlâ Türkçeye kazandırılmayan çok değerli eserleri var. Umarım en kısa zamanda bunların da dilimize kazandırıldığını görürüz. Rus klasiklerini, Rus müziğini, Rus kültürünü ve 18. ve 19. yüzyılları arasındaki Rus aydınlanma hareketini anlamak istiyorsanız ilk başvurmanız gereken kaynak kesinlikle Isaiah Berlin olmalıdır. Bu kitabı otuz yıllık bir süreçte yazdığını düşünecek olursak ne kadar titiz olduğunu anlayabiliriz. Rus devrimine giden süreci anlamak için I. Petro'ya kadar gitmek lazım. Onun Avrupa'yı detaylı gezen ilk lider olduğu, ülkesine döner dönmez Avrupa'yı örnek alarak şehirler kurup, ordusunu ve yönetim şeklini modernize ettiğini biliyoruz. 1700'lü yılların başından itibaren Avrupa'ya yoğun olarak Rus öğrencilerin gönderildiği ve devrimcilik, Batı düşünceleri, felsefi ve edebi akımların Rusya'ya gelip bu topraklarda kendine özgü unsurlarla kök saldığını biliyoruz. Ki 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında Çariçe Katerina, Çar Nikolay ve Çar Aleksandr her ne kadar aydınları ve halkı baskı altına almaya çalışsa da, bir nevi istibdat rejimi uygulayıp, sansürleme çalışmaları yapsa da Rusya tarihinin en büyük yazarları, eleştirmenleri, devrimcileri ve düşünürleri bu baskılara rağmen ortaya çıkmıştır. Kimler kimler yok ki o müthiş aydınlanma çağında; Pavel Annenkov, Mihail Bakunin, Vissarion Belinski, Anton Çehov, Nikolay Çernişevski, Boris Çiçerin, Fyodor Dostoyevski, Nikolay Gogol, Ivan Gonçarov, Maksim Gorki, Aleksandr Herzen, Pyotr Kropotkin, Mihayl Lermontov, Nikolay Nekrasov, Georgi Plehanov, Aleksandr Puşkin, Lev Tolstoy, Leon Troçki, Vladimir Lenin, Ivan Turgenyev... Kitaplığımda neredeyse bu adamların hepsinin eserleri var. Aradan geçen yıllara rağmen hâlâ çoğu güncelliğini ve etkisini koruyor. Bu insanların özgür düşünce, özgürlük, bağımsızlık, aydınlanma ve medeniyet uğruna verdikleri savaş sonrası kurulan yeni Rusya'nın maalesef başarısız olduğu gerçeği de ortada. Böyle bir jenerasyon bir daha gelmedi. Bunun üzerine oturup ciddi ciddi düşünmek ve çalışmak istiyorum. Sebeplerini kalburüstü az çok biliyoruz. Tam hazır olmayan şartlarda yapılan devrim, Çarlık Rusya'sından daha baskıcı bir yönetim, devrimin gerçek düşünürlerini ve aydınlarını tasviye edip devrimin ruhuna ihanet eden Stalin... Stalin belki savaş kazandı, ülkesini bir arada tutmayı başardı. Ama tüm bunların ağır bir bedeli vardı : Milyonlarca insanın ölümü, yitip giden gençler, susturulan özgür düşünce, öldürülen veya ülkeyi terk etmek zorunda kalan aydınlar...

Rus DüşünürleriIsaiah Berlin · Minotor Kitap · 20232 okunma

·

110 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.