Item: İstihbarat Savaşları
Author: Yunus Özdemir

Yunus Özdemir

@Avkevir04

30 Mayıs 2023 21:58

İstihbarat

Puan vermedi

Hatırat Konuşursa: Bir Casusluk Ağı

Hatırat Konuşursa: Bir Casusluk Ağı ༄ ༄ ༄ 1911’de İttihat ve Terakki Fırkası’nın Genel Sekreterliği görevi üstlenen Trabzon doğumlu Hüseyin Aziz Akyürek; Emniyet-i Umumiye Kısm-ı Siyasi Müdür Yardımcılığı, Teşkilat-ı Mahsusa Heyet-i İdaresi görevleri Osmanlı yıkılmadığı dönemde yapar iken; İzmir Valisi, Cumhuriyet Halk Fırkası’nda Belediye Başkanı ve 1927’de Erzurum Milletvekilliği 4, 5, 6 ve 7 dönemlerinde sürdürdü. Casusluk faaliyetlerinin yoğun olduğu dönemlerden biri olan I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı toprak bütünlüğünü korumak ve cephelerde galip gelmek maksadıyla birçok alanda mücadeleler verdi. Dönemin gayri nizami garp usullerinden istihbarat ve casusluk savaşları çok etkili bir hâl ile cephelerde sürmüştür. Bunun Suriye ve Lübnan örneklerinde birçok kaynakta görmek mümkün. İstihbarat, propaganda ve casusluk alanlarında birçok bilgi, belge ve operasyonun anlatıldığı Hüseyin Aziz Akyürek’e atfedilen hatırat; Beyrut merkezli el-Ahrar gazetesinde yazarın adı verilmeksizin tefrika edilmiş; 31 Mart Vakasıyla başlayıp Arapların Türkiye’deki çalışmaları, Suriye ve Lübnan’da casusluk raporları, gizli soruşturmalar ödenekler, Kanal Harekatı’na hazırlık gibi konularla yirmi beş bölümden oluşarak; “Dünya Savaşı’nda Suriye ve Lübnan: Osmanlı Devleti’nde İstihbarat ve Casusluk” başlığıyla kitap olarak basıldı. Hatıratı Arapçaya tercüme eden ve yayına hazırlayan Fuad Meydânî, bu kitapla beraber iki kitabı daha tefrika ederek bir seri olarak yayınlar. Kitabı yayına hazırlayan ve bunun birçok aşamalarını Polat Safi; hatıratı Aziz Bey mi kaleme aldı, yazarı kim, Türk istihbarat tarihine atılan kördüğüm ve kitap neden yazıldı konularıyla kitabın girişinde geniş bir takdim yazısı hazırlamıştır. I. Dünya Savaşı başlamadan önce Osmanlı sınırları içinde yaşayan Araplar, Yahudiler gibi etnik unsurların ayrılıkçı faaliyetlerinin propaganda, istihbarat ve casusluk çalışmalarının siyasi ve malî kaynak ve aktarımları hakkında kitabın ilk dört bölümünde yer verilmekte. Osmanlı’nın I. Dünya Savaşında yoğun saldırı altında kaldığı bir diğer konu ise Osmanlı aleyhine yapılan propagandalardı. İtilaf Devletleri’nin kara propaganda ağı, uydurma bilgilerle doğru bilgileri bastırmaya çalışıyordu. Bu duruma karşı Dahiliye Nezareti’nin kararıyla “Osmanlı Heyeti İhbariyyesi” komisyonu kurularak; ülke dışında yapılmakta olan propagandalara karşı mücadele etmek ve halka gerçekleri anlatmaktı. Kitabın bu bölümü Suriye ve Lübnan’daki şubelerinin propaganda ve istihbarat faaliyetleri çerçevesinde temsilci Karl Hubell ile Mısır’daki Ulusal Parti(El-Hizbü'l-Vatanî) işlevi ve reisi Muhammed Ferid’in faaliyetlerinden bahsetmektedir. Suriye ve Lübnan’da halkı bilinçlendirmek, İtilaf devletlerin casusluk faaliyetlerini engellemek ve Mısır’ı İngiliz işgalinden kurtarmak için Cemal Paşa ve Talat Paşa’nın görev ve faaliyetleri kitabın sekiz ile yirmi ikinci bölüme kadar anlatılmakta. Cemal Paşa’nın Suriye yönetiminde etkinliği, savaş şartları için de askerî ve halkı yönetme hususunda Hüseyin Aziz Akyürek’e atfedilen hatıratta; gizli raporlarla casusların yakalanması ve zararlı faaliyetlerin engellenmesine yönelik bilgiler vermekte. Suriye ve Lübnan’daki partilerin tutum ve tavırları yanında Hristiyan halkın arzu ve istekleri kitabın yirmi üçüncü bölümünde anlatılmakta. Lübnan halkının Hristiyan kesimi geneli Osmanlı yönetimine karşı Fransızlarla birlikte olmaya çalışmışlardı. Bu durumun istihbarat raporlarıyla Osmanlı idaresine kurdukları tuzaklarla casusluk işlerinde bulunmuşlardır. Hüseyin Aziz Akyürek’e atfedilen hatıratta Bişâre El-Bevârî, Abduh Josef, Muhammed İlyas el-Alevi, Gandur Yusuf Said gibi Lübnanlı casusların faaliyetleri yirmi dördüncü bölümde ele alınmakta. Başka casusluk faaliyetlerinde bulunan Yahudi kadın Matmazel Simon(Simi Bismah); şaşalı törenler, gece alemleri düzenleyerek karargah zabitleriyle içli dişli ilişkiler kurarak gizli bilgilere ulaşmayı başarmıştı. Kitabın yirmi beşinci bölümünde casus Matmazel Simon'dan bahsettikten sonra İngiliz casus Thomas Edward Lawrence’den de bahsetmekte. Buna ek olarak itirafçı casuslardan Josef Tobin ve Naaman Belkind’in casusluk ve yargılama sürecini ayrıntılı anlatarak kitabın “Hatıratın Tefrika Edildiği Sırada Gazeteye Gelen Mektuplar” başlığına geçmektedir. I. Dünya Savaşı’nda Suriye ve Lübnan’da Osmanlı idaresine karşı ayrılıkçı kesimlerin faaliyetlerinin propaganda, istihbarat ve casusluk çalışmalarının İttihatçı Emniyet-i Umumiye Müdürü olan Hüseyin Aziz Akyürek’in hatıratlarıyla o döneme ışık tutmakta. Beyrut’ta el-Ahrar gazetesinde yayınlanan Hüseyin Aziz Akyürek’e atfedilen hatıratta; dönemin gayri nizami garp usullerinden istihbarat ve casusluk savaşları etkili bir hâl ile cephelerde sürmüş “Dünya Savaşı’nda Suriye ve Lübnan: Osmanlı Devleti’nde İstihbarat ve Casusluk” kitabı istihbarat tarihinin canlı yaşanmışlığını göstermektedir. Kitabın Künyesi: İttihatçı Emniyet-i Umumiye Müdürü Hüseyin Aziz Akyürek, İstihbarat Savaşları – Birinci Dünya Savaşı'nda Suriye ve Lübnan’da Casusluk Faaliyetleri, haz. Polat Safi, Kronik Yayınları, Gizli Teşkilatlar Serisi-3, 2. Baskı Haziran 2020, 424 sayfa. Yunus Özdemir

İstihbarat SavaşlarıHüseyin Aziz Akyürek · Kronik Kitap · 201943 okunma

229 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Yunus Özdemir