Bir insanı katil olmaya iten şey nedir?
Kitap bize hayatındaki sıkıntılar yüzünden çaresizlik içinde olan Raskolnikov'u anlatarak başlar. Raskolnikov maddi açıdan sıkıntılar yaşadığından üniversite eğitimini yarıda bırakmıştır. Kız kardeşinin ve annesinin de maddi yönden zorlandığını gören Raskolnikov tüm bu sorunlara çözüm bulabilmek için apartmanında bulunan tefeci kadını öldürerek onun eşyalarını ve parasını çalacaktır. Raskolnikov bu cinayet planını günlerce kafasında tasarlar, kendisine durmadan bu cinayetin neden mantıklı ve gerekli olduğunu hatırlatır ve dayanak oluşturmaya çalışır. Bu cinayet sayesinde eline yüklü miktarda para geçecek, böylece yarım kalan üniversite eğitimine devam edebilecek ve ailesine maddi yardımda bulunabilecektir. Ayrıca tefeci kadın etrafı tarafından sevilmeyen kötü bir insandır. Böyle kötü bir insanın dünyadan silinmesinin ne zararı olabilir ki, hatta bu insanlık için faydalı bir eylem olmaz mı gibi gibi sorgulamalara girişir. Sorgulamalar sonucu cinayetin gerekli olduğuna kendini ikna eder, gerekçeleri oldukça "mantıklı" olduğundan vicdan azabı çekmeyeceğini düşünür ve cinayeti gerçekleştirir.
Buraya kadar maddi ve ahlaki motivasyonları görüyoruz ancak ilerledikçe ve onun insanlar hakkındaki fikirlerini öğrendikçe cinayetin asıl motivasyonunun bambaşka bir temele dayandığını söyleyebiliriz. -çaldığı paraları kullanmıyor bile-
Gelelim onun felsefesine. Raskolnikov'a göre yoksulluk, her şeyden önce aç kalmaktır, aç kalmak ise korkunç bir işkencedir. Aç kalmak; önce insanın kendi içinde yıkımın başlaması, dünyayla olan canlı bağlarının zayıflamasıdır. Böyle bir ortamda insanın içinde çevreye karşı düşmanca duyguların uyanması olağandır. Eğer ben insanlar arasında bir hiçsem, diğer insanların benim için ne değeri olabilir ki diye düşünür. Bu yüzden insanlar ikiye ayrılır ona göre: sıradan insanlar ve olağanüstü insanlar. -ayrıca bkz: Nietzche üst insan modeli-
Sıradan insanlar otoriteye boyun eğen, itaatkar insanlardır. Böyle yaşamayı da severler. Olağanüstü insanlar ise kuralları yıkan, çiğneyen ve kendi kurallarını koyan insanlardır. İdeallerine ulaşmak için suç işlemekten vs kaçmazlar, üstelik kan dökücüdürler. "Toplum içinde birazcık sivrilen, yani topluma söyleyecek birazcık yeni bir şeyleri bulunanlar birer suçlu olmak zorundadırlar. Tersi durumda zaten sivrilmelerine olanak yoktur." der Raskolnikov. Daha da ileri giderek bu insanların "suç işleme hakkı"nın bulunduğunu ileri sürer. Newton, Napolyon, peygamberi vs örnek gösterir. Örneğin eğer Newton'ın karşısına buluşlarını engellemek isteyen bir insan grubu çıkarsa Newton'ın onları öldürme hakkının bulunduğunu, hatta bunun bir zorunluluk olduğunu söyler. Çünkü insanlık daha iyiye gidecektir ve bunun için ellerini kirletmek gerekli bir durumdur.
Raskolnikov'un temel motivasyonunun yoksulluğunu ortadan kaldırmak ya da insanlık yararına kötü birini ortadan kaldırmak olmadığını, kendisine idealleri uğruna ne gerekirse yapabilecek kabiliyete sahip olağanüstü bir insan olduğunu göstermek olduğunu görüyoruz. Olayların tüm seyrini, Raskolnikov'un iç dünyasındaki yansımalarını, yan karakterlerin yaşantısını, kasveti, psikolojik gerilimi 
Fyodor Dostoyevski 'nin efsane kaleminden okuyoruz.
Klasikler denince akla gelen ilk eser olan 
Suç ve Ceza aynı zamanda Dostoyevski'den okumuş olduğum ilk eser oldu. Dostoyevski'nin çoğunlukla zor bir hayat yaşadığını ve bazı eserlerinin bizzat kendi yaşantısından izler taşıdığını, psikoloji kuramları vs ortaya konmadan çok çok önce oluşturduğu karakterle bu bilime ışık tuttuğunu biliyorum. Suç ve Ceza'da olayın geçtiği Petersburg şehrinin karanlığını, Raskolnikov'un duygu durumumu; suçunu itiraf etmesine olanak sağlayan Sonya'nın, İncil'den anlattığı Lazarus hikayesiyle Raskolnikov'un benzeştiği noktayı görmek, onun ayaklarına kapanıp ağladığı sahne, betimlemeler,.. çok çarpıcıydı. Bu eseri herhangi bir kategoriye sokamam. Yüzyıllar geçse de üzerinde bu denli konuşulması, konsferanslar düzenlenilmesi, makaleler yayınlanması onun çok yönlü olmasından ve insana dair bir sürü bir sürü sorular sordurmasındandır diye düşünüyorum. Okurken de kendi içimizde bu muhakemelerin yapılmasının ve kendi özelimizde soruların da cevapların da çeşitlendirilmesi üzerinde düşünülmesi gerektiğini düşünüyorum.
Raskolnikov karakterinde her insanın kendinden bir şeyler bulması çok kolay. Çünkü olmak istediğimiz kişi ile olduğumuz kişi arasındaki mücadeleyi hepimiz veriyoruz. Dostoyevski bu mücadeleye oldukça farklı bir açıdan bakıyor. Olmak istediğimiz kişi bizim tabiatımıza uygun değilse hâlen ona ulaşmaya çabalamak gerekir mi ve bunun uğruna kendi tabiatımıza karşı çıkmak gerekiyorsa bunun cezasını çekmeye hazır mıyız?
Yine henüz izlemediğim filmin linkini bulunca yoruma eklemeyi düşünüyorum. İncelemeyi buraya bırakıyor, okuyacak olan okurlara sorgulamalı okumalar diliyorum
.
·
2 artı 1'leme
·451 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.