A Doll's House (bir bebek evi), belki de her kız çocuğunun sahip olmak istediği bir oyuncaktır, böyle kat kat döşeli. Oyunda bu dolls house Nora'yı kendi istekleri dışında davranmasına iten bir ortam. Bu dolls house ilk babasının eviydi şimdi ise eşinin evi. Oyun Noel için alışverişten dönen Nora'yı göstererek başlıyor. Oyunun devamında Nora'nın bir sırrı olduğunu öğreniyoruz bu ise, eşinden habersiz borç olması. En başta eşinin hitaplarından dolayı (küçük müsrifim) Nora savurgan ve çok harcama yapan bir kadın olarak görünüyor ama hiç de öyle değil, her şeyi çok hesaplı kullanan bir kadın ve bu borcu bile eşinin sağlığı için kullanıyor (doktor güneyde yaşaması gerektiğini söyleyince). Sürekli ailesine sadık olmuş biri Nora. O dolls house'in içinde çok mücadele veriyor bu anlamda. Ama hiçbir değeri olmuyor. Peki eşi nasıl biri? Nora'ya çocuğu gibi davranan bir adam. Kendini terbiye edici olarak görüyor, kibirli. Tek iyi yani işinde dürüst olmaya çalışması herhalde bana göre. Eşinin hitapları ise onu saf olarak gördüğünü gösteriyor; tarla kuşum, sincabım, küçük kanaryam, küçük kuşum, bülbülüm. Hep böyle bir doğada daha güçsüz, sahiplenilmesi gereken hayvanlar, hayır yani öyle çiçek falan bile değil. Nora'yı kadın olduğu için daha aşağıda gördüğünü, bir birey olarak görmediğini anlıyoruz sadece bu hitaplarından bile zaten esas mesele de bu ya. Nora'ya ismiyle bile hitap etmiyor bu beyfendi hatta dişleri çürür de güzelliği kaybolur diye macaron yemesini bile yasaklıyor, tıpkı bir ebeveyn ve çocuk ilişkisinde olduğu gibi. Nora evlilikten önce babasının kızı, evlendikten sonra kocasının karısı, çocuklarının annesi oluyor sadece. Kendi karakterini biçimlendiremiyor bir birey olarak. Oyunun devamında Nora bu borcu gizlemek için tabi bir yandan bir dans gösterisine hazırlanıyor: Tarantella dansı. Neden başka bir dans değil ki bu? Tarantella dansıyla Nora anlık da olsa eşinin onu çerçevelediği o kuraldan dışarı çıkıyor, bu dansla kendi bedenini ve sesini göstermiş ve duyurmuş oluyor. Tabi dansın bir referansı var. Tarantella bir İspanyol dansı, tarantula birisini sokup zehrini ona verdiğinde kişi spazm geçiriyor ve bünye zehre karşı koymazsa can çekişiyor. Spazm esnasında ise kontrolsüz hareketler meydana geliyor, Tarantella dansı da aslında bu hareketleri gösteriyor. (Bilimsel bir gerçekliği yok.) Oyuna dönersek, Nora eşinin kontrolünden çıkarak canının istediği gibi bir koreografi oluşturuyor. Dansın başka bir yorumu da Nora'nın babasının kızı olarak, kocasının karısı olarak ölümü oluyor, zehir ise Krogstad'ın mektubu. Bu ölümden sonra Nora'nın bir birey olarak yeniden doğumu gerçekleşiyor. Son olarak, bu Tarantella dansı aslında bir metinlerarasılık da oluşturuyor bu oyunda. Feminizm hareketini başlatan kadınlardan biri olan Emma Goldman, bu oyunun sahnelenmesinden yıllar sonra "danssız bir devrim sahip değmezdir" demiştir (a revolution without dancing, is not a revolution worth having). Dans ve devrim burda da bu şekilde bağdaştırılıyor birbirine. Oyunun neden Noel öncesi başladığına gelirsek (just before Christmas time); Noel İsa'nın doğumunu simgeliyor, bu oyun için de Nora'nın doğumu demek. Fakat bir birey olarak, bir kadın olarak doğumu. Oyunun son perdesinde haliyle eşi bu borç meselesini öğreniyor ve Nora'ya ciddi şekilde sert çıkışıyor. Nora bu noktada patlıyor zaten söylemesi gerekenleri söyleyip kapıyı çarpıyor. Kapıyı çarparak çıkması ise geri dönüşünün olmadığını gösteriyor. Kapı Aralık kalsaydı ya da daha yavaş kapansaydı belki Nora'nın günün birinde dönebileceği bir anlamı barındırırdı. Nora: "Sen bana her zaman nazik davrandın. Ama yaşamımız asla bir evcilik oyunundan öteye gitmedi. Senin oyuncak karın oldum, tıpkı babamın oyuncak kızı olduğum gibi. Çocuklarım da sırası geldiğinde benim oyuncaklarım oldular. Gelip benimle oynadığında çok eğlenceli olduğunu düşündüm, tıpkı çocukların onlarla oynadığımda eğlenceli olduğunu düşündükleri gibi. İşte evliliğimiz buydu, Torvald." . . . "Önce çözülmesi gereken başka bir sorun var. Kendimi eğitecek adımları atmak zorundayım. Sen bana bu konuda yardım edecek adam değilsin. Bunu kendi başıma yapacağım. Onun için de seni terk ediyorum." Bu oyun 19. yy itibariyle "The New Woman" imgesini başlatıyor. Oyun bir şekilde İngiltere sahnesine giriş yapıyor ve 19. Yy'ın sonunda İngiltere'de George Bernard Shaw bunu devam ettiriyor ve bu şekilde 'modern drama' başlıyor. (Oyunun orijinali Norveç'e ait.) Sonrasında zaten feminizm hareketiyle "The New Woman" daha da evrimleşiyor.

Bir Bebek Evi (Nora)Henrik Ibsen · Agora Kitaplığı · 2012758 okunma

·

103 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.