Araba Sevdası 1898'de yazılması, yazım tekniği ve güzel tasvirleriyle, o dönemin istanbul'unu, toplum anlayışını hatta şehir yapısını insana işler, öğretir. Bu açıdan İstanbul ve Osmanlı Tarihi için önemlidir.
Beklentilerin her şey olduğu, bireyin dünyayı kendi beklentilerine göre yorumladığını, inşa ettiğini çok hoş tasvirlerle anlatıyor. Bu açıdan Psikolojik öğreti taşımaktadır. Bunu 1898'da yapması göz önüne alındığında gerçekten önemi birkaç kat daha iyi fark edilebilir.
Okuduğum baskısında fransızca ifadelerin karşılıklarının sayfa altında değil de, kitabın sonunda toplu olarak verilmiş olması okumayı biraz güçleştirdi. Alırken buna dikkat etmek lazım.
Ana karakter olan Bihruz Bey'i günümüze uyarladığımızda, fabrikatör babalarının gölgesinde yaşayan mirasyedi gençleri Bihruz Bey'e benzetebiliriz.
Çünkü kitaba göre Bihruz Bey, babasından kalanları tüketmekle meşgul, savurgan, kendi kimliği ile kavgalı ve batı hayranı bir karakter olarak ortaya çıkmaktadır.
Bununla birlikte, Bihruz Bey'in araba sevdalısı olması da cabası... hatta ve hatta, sevdiği kıza değil de kızın bindiği arabaya aşık bir megaloman.
Bizim mirasyedi gençleri hatırlayın, BMV direksiyonu ile İnstagram'da 'story' paylaşan, kafelerde 'kardeşim'le başlayan cümleler kuran gençler işte Bihruz Bey'e ne kadar da benziyor.
Dahası, Plaza dilini konuşan beyaz yakalılar da bir yönüyle Bihruz Bey'e benzeyebilir. kurmuş olduğu Türkçe cümlelerin arasına hiç gereği yokken fransızca kelimeler serpiştiren Bihruz Bey, bizim 'toplantıyı set eden', 'dataları base eden' beyaz yakalılara ne kadar da çok benziyor, öyle değil mi?
İşin aslı, bir asırdan fazla zaman geçmesine rağmen Bihruz Bey'lerin halen varlığını sürdürüyor olmasına şaşırmamak gerekir. Her dönem birileri çalışır birileri yer, sanki bir doğa kanunu gibi bu düzen böyle devam eder.
Bu yüzden Recaiaade Mahmut Ekremin bu kitabını 2021 yılında Toplumsal eleştiri kitabı diye çıkarıp satsanız kimse şaşırmaz.
Osmanlı döneminde yazılmış bir romanın hâlâ bu kadar güncel ve isabetli toplum analizi olması inanılmaz derecede korkutucu.
Son olarak kitapta bahsedilen mekanları biliyor olmak, okurken değişik bir tatmin yaşatıyor insana :)
