Tanzimatçılar, Osmanlı medeniyetini Batı medeniyetiyle uzlaştırmaya çalışmışlardı. Oysaki iki zıt medeniyet yan yana yaşayamazlar; sistemleri birbirine aykırı olduğu için, ikisi de birbirini bozmaya neden olur. Mesela Batı'nın müzik tekniği ile Doğu'nun müzik tekniği birbiriyle uzlaşmaz. Batı'nın deneysel mantığı ile Doğu'nun skolastik mantığı birbiriyle uyuşamaz. Bir millet ya Doğulu olur ya Batılı olur. İki dinli bir fert olmadığı gibi, iki medeniyetli bir millet de olamaz. Tanzimatçılar, bu noktayı bilmedikleri için yaptıkları yenilik hareketinde başarı sağlayamadılar.