Başbakan İsmet İnönü, "Bir öğretmen olarak yola çıkıyorum, " diyerek gittiği Malatya'da 13 Eylül 1928'de yaptığı uzun konuşmada şunları söylemiştir: "Büyük Türk ulusu, büyük ve üstün evladı Gazi'nin önderliğiyle okuyup yazma bilmeyen uluslar arasından çıkmak için Latin esasından alınmış yeni Türk harflerini kabul ettirmek kararını veriyor. Gelecekte bugünkü kuşağa övünç verecek saygıdeğer bir işe girişmiş bulunuyoruz. Bu Türk milleti içinde ayırtsız herkese yeni yazıyı öğretmek girişimidir. Bu kadar hayırlı ve güçlü bir tedbirin niçin bugüne kadar geri kaldığını geleceğin eleştiricilerine anlatmak kolay olmayacaktır. Fakat ben onlara diyeceğim ki, insanlar göreneğe o kadar bağlıdırlar ki, görenekten ayrılıp hayırlı ve kesin bir karara varabilmek için Türk devletinin büyük Gazi gibi türlü denemeler ve tehlikeler içinde ulusun onurunun ve gücünün özü gibi yetişmiş ve devlet başkanı olduğu halde köy köy dolaşıp alfabe öğretmenliği edecek kadar çalışkan, azimli ve fedakâr bir başkanın gelmesi gerekliydi."
İnönü sözlerini şöyle bitirmiştir: "Gelecek kuşaklar, babalarının bütün azım ve başarılarının sırrını onların gerçek ve özden cumhuriyetçi olmalarında ve özellikle cumhuriyetin kurucusu bulunan, cumhuriyetin bu yurdun bütün çocuklarına kutlu bir ülkü olarak yerleşmesi için bütün hayatını adamış olan büyük Cumhurbaşkanını güven ve sevgi ile izlemesinde arasınlar."
İsmet İnönü yeni harfler hakkında Anadolu'da gördüklerini şöyle ifade etmiştir: "Yeni yazı, Türk Alfabesi, daha doğrusu birçok yerlerde halkın kendiliğinden söylediği veçhile Gazi Alfabesi hakkında gördüklerim beni bahtiyar etmiştir. Bu, cahil kalmaktan mütevellit bir sıkıntı içinde bunalmış büyük bir milletin kurtuluş hamlesidir. Emniyetle söyleyebiliriz ki, yeni yazıya geçmek, bizim ilk önce tahmin ettiğimizden inanılmaz derecede çabuk olacak, milletin hemen okuyup yazabilecek hale gelmesi ancak birkaç seneye çıkacaktır."280
İsmet İnönü, Meclis'te süratle müzakere edilmesini teklif ettiği Türk Harfleri Kanun Layihası için şunları söylemiştir: "Reisicumhur Hazretlerinin işaret buyurdukları gibi Türk harfleriyle Türk milleti yeni bir nur âlemine girecektir. Biz buna samimiyetle ve vicdani bir itimatla inanıyoruz." Yeni Türk Alfabesi 1 Kasım 1928'de 1353 sayılı kanunla kabul edilmiştir. Önceleri Harf Devrimi'ne karşı olan İsmet İnönü, Atatürk tarafından ikna edildikten sonra Harf Devrimi'nin Atatürk'ten sonraki iki numaralı savunucusu olmuştur. O kadar ki, Harf Devrimi'nden sonra İnönü eski yazıyı hiç kullanmamıştır:
"Harf İnkılâbı oldu. Herkes bilir ki, ondan sonra ben eski yazıyı kullanmış değilim. Her İnkılabı çıktıktan sonra, şimdiye kadar eski yazıyla yazmış olduğum 20 satırı bulmaz. Yapmadım, yapamadım. Akıllılık ettim. Çünkü ilk sıkıntıya katlanmayanlar, ömürlerinin sonuna kadar yeni yazıyı kullanamadılar… "
Sonuçta İsmet İnönü, Latin kökenli yeni Türk harflerinin kabul edilmesinin "Türk dilini ve milli kültürü kurtarmak için esaslı bir etken" olduğunu belirtmiştir. İnönü, gazeteci Abdi İpekçi'ye verdiği röportajında da Harf Devrimi'nin Atatürk devrimlerinin en ileri iki devriminden biri olduğunu söylemiştir: "İnkılâplarda benim kanaatimce en ileri iki tanesi vardır: Biri HarfInkılâbı'dır, biri de kadınların cemiyete girmesi, kadın hürriyetidir. Bu ikisini en ileri görürüm ben." İnönü, bugün (2015) yeniden Arap harflerine dönmeyi düşünen dün'cülere ve biz Atatürkçülere 1953 yılından şöyle bir mesaj göndermiştir:
"Harf inkılâbı muvaffak olmuştur. Geriye dönmek ve tekrar Arap harflerini getirmek maddeten mümkün değildir. Bize bu emniyeti veren tek unsur, geçmiş olan 25 senedir. Bugün 30 yaşında olan kız ve erkek Türkler eski harfleri bilmiyorlar. (…) Yaşlılar, (Karşıdevrimciler) (…) zevklerinin veya birikmiş hiddetlerinin nöbetlerine tutuldukları zaman yeni yazı yanında eski yazıya da ihtiyari (seçmeli) olarak izin ve kolaylık vermeye kalkabilirler. Böyle bir irtica hareketi her zaman mümkündür. İşin özü şu: Sahte belgecilerin iddia ettiği gibi -bırakın İnönü'nün "Hatıralar"ını- İnönü'nün hiçbir söylevinde veya röportajında "Harf Devrimi'ni dinin etkisini azaltmak için yaptık!" şeklinde bir sözü yoktur.
Sayfa 197 - İnkılap YayınlarıKitabı okudu
·
99 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.