Item: Dolaptan Temaşa
Rating: 8 puan verdi
Author: Sadık Kocak

Sadık Kocak

@sadikkocak24

06 Ağustos 2023 22:41

72 syf.

· Kitabı okudu

8/10 puan verdi

Beğendi

8 saatte okudu

Merhaba arkadaşlar. Ahmet Mithat Efendi ile alakalı olabildiğince geniş, uzun ve tüm kitapları hakkında genel bir inceleme de bulunacak bu yazımızda. Evvela bunu söyleyerek başlamak istedim. Şimdi birkaç kitabını okuyacak belirli bir sırayla gideceğiz ama birkaç yıl sonra bir okur, yazarın kitaplarını merak edip geldiğinde sadece incelemeyle değil aynı zamanda Ahmet Mithat Efendi ile ilgili bir şeyler öğrensin, bizim de araştırmalarımız birkaç günle kalmasın uzun yıllara yayılsın diye çabalıyoruz. Yazarlarımız arasında daha fazla eseri olan birisi yok ve bu kadar çok kitap yazıp daha pek çok kitabı değil basılmak, günümüz Türkçesine bile çevrilmemiş birinin eserleri üzerine çalışma yapmak da haliyle epey zor oldu takdir edersiniz. 2022 yılı Kasım ayından beridir bir yandan bu projemle uğraşıp bir yandan da günlük hayatıma odaklanmaya çabaladığım için de burada ekleyeceğim genel bilgileri diğer incelemelerde de paylaşacağım. Paragraf düzeni ise sadece okunan kitabın anlatıldığı bölüm büyük harflerle kitabın adı iki kere yazılmak şeklinde olup, aradaki boşluğa yapılan kitap incelemesini içerecek, kalan kısımlar genel bilgi üzerine olacaktır. DOLAPTAN TEMAŞA Yazarın bir seri olarak neşredip bir başlık altında topladığı, bu durumda gelen ilgiden mutlu olup yazacağı kalan tüm eserleri de neşrettiği Letâif-i Rivayat öykülerinden birisi de değişik ismiyle akılda kalıcı bir hikaye olan Dolaptan Temaşa’dır. Aynı zamanda oldukça eğlenceli bir tarzda anlatılan bu eseri bizlere kazandıran İş Bankası yayınlarına sonda değil başta teşekkür ederek başlamak istiyorum. Konu ise kısaca Yeniçeri dönemine ait adetler ve bu adetlerle ilgili dalga geçilmesi olarak özetlenebilir. Behram Ağa ve iki arkadaşının helva sohbetine giderek başlıyoruz kitaba. Burada helva sohbetlerini anlatmak ve biraz derinlemesine inmek istiyorum. Helva bizim dilimize Arapça temelinden gelme ‘Hulviyyat’ olarak geçer. Burada helva bizim toplumumuzda tatlı anlamında kullanılır. Tatlı yiyelim tatlı konuşalım şeklinde ve nasıl bizler arada bir de olsa sevdiğimiz arkadaşlarımızla toplanıp bir şeyler yapıyorsak geçmiş devir insanları da buna benzer bir aktivite yapıyordu. Kola çekirdek yerine helva denen tatlılar yeniyor, şerbetler içiliyor ve sohbetler ediliyordu. Yeniden kitaba döndüğümüzde ise Behram Ağa arkadaşlarıyla eğlenmeye gidiyor arkadaşları yolda ortadan kayboluyor bir eve düşüp 2 cinayete şahit olup yaşadıklarının anlatıldığı bir olayı okuyoruz. Burada hikayeden çok dönemin toplum yaşantısında ne kadar güvensiz bir ilişki ortamı olduğunu, siyasi ve toplumsal yapının nasıl da hicvedilebileceğini öğreniyoruz. Hikayeden çok bunlara odaklanarak okumamı yaptım. Sonuç olarak insan yaşadıklarından ve hayal ettiklerinden ibarettir diyebileceğimiz bir hikayeyi de bu vesileyle geride bırakmış olduk. Kitaba adını veren Temaşa ise seyir anlamında kullanılıyor. Zaten hikayenin temel noktası da burada yaşanan olayı seyreden Ağanın gözünden bir seyir olduğu için kullanılan kelimelere göre Dolaptan Seyir olarak da çevirebiliriz. Tam bir final olmasa da son kısımda yazarın yaptığı akıl oyunu beni kendine hayran bıraktı. Hani bazen kaldı mı böyle aptal yerine koyulan, aklını kullanmayı bazı konular öne çıkınca beceremeyen insanlar deriz ya, benzer bir durum ama güzel bir bağlama oldu yine de bence. Hepimize iyi okumalar, iyi geceler dilerim. DOLAPTAN TEMAŞA Kitap incelemesi ardından devam ediyoruz. Evvela Ahmet Mithat Efendinin eserlerine ve neleri okuduk neleri okumadık bunları ayırdığımıza yönelik açıklamaları yapacağız. Bulabildiğimiz kitapları ve bunların neler olduğunu anlatacak, bulduklarımız üzerinden sıralı bir liste yaparak ilerlemeye çalışacağız. Aynı zamanda bu birkaç günlük - haftalık proje de değil. Yaklaşık 3 ila 5 yıl arasında düşündüğüm zaman dilimini kapsayarak son bulacak bir proje olacaktır. Hatta bu süreçte ve sonrasında bizlere yardımı dokunacak her türlü bilgiye de açık olduğumuzu belirtmek isterim. Araştırma sürecinde bulduğumuz eserler neler oldu? Neleri sıraladık? Şöyle bir isim sırası şeklinde ilerlemenin en doğrusu olduğu kanısındayım ve burada büyük emek harcadığımı belirtmek isterim: Acaib-i Alem Ahmed Metin ve Şirzat Alayın Kraliçesi - Alayın Kraliçesine Zeyl Aleksandr Stradella Altın Aşıkları Amiral Bing Arnavutlar Solyotlar Avrupa’da Bir Cevelan Ben Neyim? Beşair Beşir Fuad Bir Acibe-i Saydiyye Cellad Cinli Han Çengi Çerkez Özdenler Çingene Çocuk Melekat-ı Uzviye ve Ruhiyesi Dolaptan Temaşa Durub-u Emsal-i Osmaniyye Hikamiyyatının Ahkamını Tasvir Dünyaya İkinci Geliş yahut İstanbul’da Neler Olmuş Dürdane Hanım Demir Bey yahut İnkişaf-ı Esrar Eski Mektublar Esrar-ı Cinayat Eyvah Felatun Bey ile Rakım Efendi Fenni Bir Roman yahut Amerika Doktorları Gönüllü Gürcü Kızı yahut İntikam Hasan Mellah yahut Sır İçinde Esrar Hayal ve Hakikat Haydut Montari Hayret Henüz On Yedi Yaşında Hilal-i Ahmer Cemiyet-i İnsaniyesinin Tarihi Hikmet-i Peder Hüseyin Fellah İstibşar Jön Türkler Karı Koca Masalı Karnaval Kıssadan Hisse Letaif-i Rivayat (İçerisinde 21 öykü vardır. Bazı öyküler farklı kitaplarda farklı isimlerle yayımlanmış olabileceğinden buna da değineceğiz ve o öyküleri de ekleyeceğim) Suni’fi Zan Gençlik Esaret Teehhül Felsefe-i Zenan Gönül Mihnetkeşan Firkat Ölüm Allah’ın Emri Bir Gerçek Hikaye Bir Fitnekar Nasib Çifte İntikam Para Kısmetinde Olanın Kaşığında Çıkar Diplomalı Kız Dolabdan Temaşa İki Hudutkar Emanetçi Sıdkı Cankurtaranlar Ana Kız Menfa Mesail-i Muğlaka Müdafa’a Müşahedat Nedamet mi – Heyhat Niza’ı İlm-ü Din Pariste Bir Türk Rikalda yahut Amerika’da Vahşet Alemi Seyyadane Bir Cevelan Süleyman Musli Şeytankaya Tılsımı Şopenhavr’ın Hikmet-i Cedidesi Taaffüf Üss-i İnkılab ve Zübdetül Hakayık Vah Volter Volter Yirmi Yaşında Yeniçeriler Yeryüzünde Bir Melek Görüldüğü üzere bizim bulabildiklerimiz Ahmet Mithat kitaplığında yalnızca %15 civarında. Daha bunun yayımlanmayan, çeviri bekleyen, illa ki kaybolan veya yazar tarafından yazılıp da ona ait olduğu imzası olmadığı için anlaşılmayan gibi pek çok çeşidi var. Elimizden geleni de yapacağız bu konuda. Şimdilik araştırdıklarımız ve bulduklarımız bu kadar. Birkaç yıl sonra yeniden bu çalışmalara döndüğümüzde hem yeniden araştırmamıza gerek kalmayacak hem de –umudum bu yönde- yeni bilgilerle harmanlamaya çalışacak ve eldeki Ahmet Mithat eserlerini güncellemeye çabalayacağız. Bu konuda kütüphaneci ve moderatör arkadaşlardan da ricam, bilmediği kitaplara lütfen dokunmasınlar. Bilhassa isimleri farklı diye kafalarına göre ayırma yapmasınlar bazı eserlere. ‘Geçmiş’ kısmından özellikle emek verip düzenlediğim eserlerde bunu rica ediyorum. Hayatımın 4’te 1’ini bu işe adadığım için bu şekilde konuşup hepinizden rica ediyorum. Hepimize iyi okumalar dilerim..

Dolaptan TemaşaAhmet Mithat Efendi · İş Bankası Kültür Yayınları · 20193,544 okunma

117 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Sadık Kocak