Mekke'nin Fethi'nde Efendimiz Kâbe'nin içindeki putları bizzat asasıyla kırıp paramparça eder. Kâbe duvarındaki fresklerin de silinmesini emreder. Ancak sağ eliyle bir freskin üzerini kapatıp şöyle der:
Bu müstesna, ona dokunmayın!
Efendimizin, kendisine dokunulmasını menettiği freskte, Hz. Meryem'le oğlu (çocuk İsa) birlikte resmedilmişti.*
Bu fresk uzun süre Kâbe'nin içinde öylece muhafaza edilecek, lakin Emeviler döneminde çıkan arbedelerden birinde tamamen silinip gidecektir.
Unutulmuş bir ayrıntıdır, yürek burkan bir ayrıntı.
Efendimizin bu freskin silinmesini niçin istememiş olabileceğini düşündüğümde, ilk aklıma gelen sebep, kendisinin bir yetim oluşuydu. Anne şefkatine hasret bir yetimin, yetim bir peygamberin kalbi, anne-oğul tasvirinin silinmesine razı olmamıştı.
İtalya'da sıklıkla karşı karşıya geldiğim her Maestà tablosunun önünde, adeta, ona dokunmayın, bu kalsın, diyen yetimin sesini hissetmiştim yüreğimde. Âlemlere rahmet olarak gönderilen elçinin sesini. Annesini özleyen bir elçinin sesini. Amine'nin oğlunun sesini.
O freskte Hz. Meryem'in elbisesi hangi renkti acaba?
Mavi miydi?
Öyle ya, mavi, Leonardo'nun da dediği gibi, mesafenin simgesidir hürmet ve taʼzimin, derinliğin ve yüceliğin. Nitekim mavinin ve gittikçe açılan derecelerinin renk perspektifi oluşturmak amacıyla uzaklığı (ufku) temsilde kullanıldığı XV. yüzyıldan bu yana bilinir. Gök mavidir. Yük sekte olan. Uzakta olan. Yüce olan.
Hegel şöyle söyler:
Maria z.B. trägt meist einen blauen Mantel, indem die besäftigende Ruhe des Blauen der inneren Stille und Sanfheit entspricht; seltener hat sie ein hervorstechendes rotes Gewand. (Mavinin huzur verici dinginliği derunî bir sükünet, yumuşakhk ve hafifliğe delalet ettiğinden, Hz. Meryem mavi bir harmani giyer; nadiren de gözalıcı kırmızı bir elbise.)
Vasiliy Kandinsky de mavi'nin hareketini konzentrich terimiyle tanımlıyordu; merkeze-koşan, gözden-uzaklaşan bir renk olarak.
Mavi gerçekten de insandan uzaklaşan bir renktir. Göğün rengidir. Uzağın rengi. Ulvidir bu yüzden. Ulaşılmazdır. Uzaktır. Uzaktadır.
Hz. Meryem mavi elbisesiyle mi bambinosunu (çocuk İsa'yı) kucağına almıştı?
Sanmıyorum. Sevgi uzaklaştırmaz, yakınlaştırır.
Modern bir kültür tarihçisi, Victoria Finlay, Bakire Meryem hiç mavi giymemiştir, diye iddia eder, ve ekler:
Rus ikonlarında daha çok kırmızıdır. Yedinci yüzyıl ressamlarıysa onu çoğunlukla morlar içinde gösterir. Bazen beyaz da giyer.
Buna mukabil kırmızı doğumu (sevgiyi ve kavuşmayı) sembolize eder; mor ise gizemi (ulviyet ve ihtiramı). Mavi, göklerin kraliçesinin rengi. Beyaz masumiyet. Siyahsa yas. Bizanslılar, kralları ve kraliçeleri için acaba neden moru tercih ediyorlardı?
Uzmanlara göre, o dönemde en pahalı boya mormuş. Nitekim XV. yüzyıl Hollandasında Hz. Meryem'e hep scarlet giydirilmesinin nedeni de bunun en pahalı kumaş olmasındanmış.
Hz. Meryem XIII. yüzyıldan itibaren mavi giyinmeye başlamış, zira mavi rengin maddesi ultramarin, ki en zengin kaynaklar Afganistan'dadır. İtalya'ya ancak bu yüzyılda gelebilmiş; üstelik pazanın en pahalı rengi olarak. Bu yüzden de ultramarin mavisi, Hıristiyanlığın en değerli simgesini giydirmek için seçilmiş. Sizin anlayacağınız, maviye kilise tarafından el konulmuş.
Hele hele Papa V. Pius, XVI. yüzyılda liturjik (ayine özgü) renkleri tasnif ettiğinde, mavi istisnasız olarak Hz. Meryem'e tahsis edilmiş. (Hegel'in, Hz. Meryem'i niçin hep maviler içinde gördüğü, sanırım şimdi anlaşılmış olmalı.)
Bu fakire gelince, bendeniz, hayalinde, Kâbe'nin içindeki freskte kucağında yavrusuna sarılan Hz. Meryem'i, içine biraz sarı karışmış (turuncuya yakın) kırmızı bir harmaniyle tasavvur ve tahayyül ediyorum; yani hürmet ve ihtiramdan çok şefkat ve merhametin rengiyle.
Nezdimde şefkatin rengi turuncudur. İçinden sarıyı çekip alınız, karşınıza aşkın ve şehadetin rengi çıkacaktır.
Kırmızı, Hallac'ın rengidir çünkü. Ve dahi, Şems'in.
Ey talib, her makamın bir rengi vardır.
Rengini iyi seç!
Makamınca seç!
Sayfa 69 - Kapı Yayınları / kâbe içindeki maestá /
* Bu fresk muhtemelen Maestà (Ulviyet) adı verilen ikonalar sınıfındandı. Tahminim doğruysa, Hz. Meryem, kucağında, şefkatle bebek İsa'yı tutarken tasvir edilmiş olmalı.Kitabı okudu
·
46 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.