Azerbaycan, 1804 tarihinde Rusya'nın sömürge toprağı haline getirildi. 1917 yılında Lenin ve arkadaşları ayaklanarak Rusya'da Bolşevik idaresi kurdular. Lenin, 07.12.1917 tarihinde, bütün Rusya ve Doğu Müslümanlarına hitaben şöyle seslendi:
"Camileri Çar hükumeti tarafından imha edilen siz ey Mavera-yı Kafkasya Türk ve Tatarları! Bundan sonra milli ve medeni müesseseleriniz serbest ve dokunulmaz ilan olunuyor. Milli hayatınızı istediğiniz gibi kurunuz. Hatta isterseniz Rusya'dan ayrılınız!"
Lenin'in bu açıklamasına inanan bazı Azerbaycan Türkleri, Mehmed Emin Resulzade başkanlığında Müsavat Partisini kurdular ve yapılan seçimler sonucunda iktidar oldular (28 Mayıs 1918). Böylece Türk dünyasında ilk Türk Cumhuriyeti, Azerbaycan'da kurulmuş oldu. Lenin, 1917 yılının Aralık ayında, "camileri Çar Hükümeti tarafından imha edilen Kafkas Türklerine" verdiği sözde durmadı. Azerbaycan'ı yeniden Sovyet sömürgesi yapmak istedi. Lenin'in emriyle 27 Nisan 1920'de 60 bin kişiden müteşekkil Rus ordusu Azerbaycan'a girmeye başladı. Küçük çapta çatışmalar oldu. Ruslar, 28 Nisan 1920 'de Müsavat iktidarını devirerek idareyi ele aldılar. Pankratov isimli zalim ve ahlaksız bir Bolşevik, Azerbaycan aydınlarının birçoğunu darağaçlarına çekti. Devletin en önemli makamlarına Rusları, Ermenileri, Gürcüleri getirdi . Yeni idareciler sözüm ona işçi sınıfından olan birtakım bilgisiz, tecrübesiz korkak kişilerdi. Moskova, Mehmet Emin Resulzade'nin yerine Neriman Neriman isimli bir Bolşevik'i oturttu. Neriman, Lenin 'in ve Stalin'in kayıtsız şartsız emir emirlerinden biriydi. Azerbaycan'da Bolşevikler iktidara gelince Müsavat Partisinin milletvekilleriyle ileri gelenleri kurşuna dizildiler. Resulzade, bazı arkadaşlarıyla birlikte bir süre Pankratov zulmünden kaçabildiyse de sonunda yakalanarak hapsedildi Ama yeni komünist idareciler, onun 19 yaşındaki oğlunu kurşuna dizdiler. Stalin, Mehmet Emin Resulzade'yi, Bakü Cezaevinden alarak Moskova'ya götürdü. Niyeti, Türk topluluklarını komünizme çekme çalışmalarında ondan istifade etmekti. Ama Resulzade, bu oyuna gelmedi. Bir fırsatını bularak Rusya'dan Finlandiya'ya kaçtı. Bir süre Avrupa ülkelerinde yaşadı. 1947 yılında Türkiye'ye geldi. Yani 71 yıllık ömrünün 25 yılını Avrupa ülkelerinde geçirdi. 1955 yılında Türkiye'de vefat etti. Yurt dışında bulunduğu yıllarda devletimiz her ay Resulzade'ye nakdi yardımlarda bulundu. Moskova'nın yardımıyla Azerbaycan Devleti'nin başına geçirilen Neriman Neriman acaba neler yaptı? Bu sorunun cevabını Mehmet Emin Resulzade'nin bizzat yazmış olduğu hatıratından aldım. Neriman, önce petrol yüklü gemileri tam bir bayram sevinci i çerisinde, top atışlarıyla birlikte Bakü'den Moskova'ya yolladı. Azerbaycan ekonomisini tamamen Rusya'ya bağladı. Böylece komünizmin veya sosyalizmin ne kadar barışçı, ne kadar dost, ne kadar bağımsızlığa vurgun ve ne kadar sömürüye düşman olduğunu ortaya koydular(!) Sonra Neriman Neriman, babasının 15-20 adımlık küçücük bir bahçesini, bir yakın dostuna bağışlar gibi Azerbaycan'ın tarih boyunca sahip olduğu Nahcivan ve Zengezur kazalarını yine bir bayram havası içinde Ermenistan'a bağışladı. Aynı şekilde Borçalı ve Zakatala arazilerini de Gürcistan'a hediye etti. Çünkü Lenin öyle emretmişti. Neriman'ın cehennem ateşinden farksız bu ihanetine Türkiye itiraz etti. Ve 1 9 2 2 yılında, Türkiye ile Rusya arasında yapılan Kars Antlaşması'yla Nahcivan Ermenistan'dan alınarak yeniden Azerbaycan hâkimiyetine verildi . Ama Azerbaycan, siyasi, iktisadi, idari ve askerî bakımdan tamamen Moskova'ya bağlıydı. Sömürülen, ezilen, yok edilmek istenen bir sömürge toprağı hailine getirildi.
·
28 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.