* Benim bedenimin babası Ali Rıza Efendi, Duygularımın babası Namık Kemal, Fikirlerimin babası ise Ziya Gökalp'tir Mustafa Kemal Atatürk Atamızın duygularına hayat veren, ona verdiği hayat ile belki de bir millete dolaylı yoldan hayat veren sevgili Namık Kemal için bir inceleme yazmayı kendime borç bildim.Atamızı bu denli etkilemiş, içindeki vatan sevgisini alevlendirmiş olan yazar ile Atatürk İlk defa askeri lisede tanışmış.Duygularını harekete geçiren en önemli eserlerden birisi de okumuş olduğum "Vatan Yahut Silistre" imiş. Peki nedir bu eser, ne anlatır diye soracak olursanız, adından da anlaşılacağı üzere, vatan komple bir Silistre'dir, Silistre'yi savunmak, vatanı savunmak demektir.Kırım Savaşı döneminde Silistre Kalesi savunmasını anlatır.Vatanı için ölümü göze almış tüm neferlerin yüreğindeki vatan sevgisini ilmek ilmek işlemiş, bir yandan da bizleri bir aşk hikayesinde buluşturmuş.Vatan sevgisini aşkın üzerinde tutmuş, vatanını sevmeyen bir adamın aşkının da sahte olacağını belirtmiştir. Yukarıda bahsetmiş olduğum gibi oyunun anafikri vatan sevgisidir, İslâm Bey ve onun peşinden bir gölge gibi ayrılmayan Zekiye adlı aşık çiftler de vatan sevgisinin sembolü gibidir. Onların düşünce ve hareketleri ile bu sevgi daha somut bir hale gelir. Namık Kemal, onlar vasıtasıyla toplumda görmek istediği yeni insan tiplerini ortaya koymuş da diyebiliriz. Eserin kaleme alındığı yılları göz önüne alacak olursak Osmanlı Devleti’nin sınırlarındaki küçülmenin hız kazandığı bir dönem diyebiliriz.Devir, bir yıkılma devridir. Yıkılmanın önüne geçmek için devlet orduyu kuvvetlendirir, tüm birimlerde bir yenilik hareketi görülürken edebiyat da millete yeni bir ruh aşılamaya çalışmalarına girdiğini gözlemliyoruz da denilebilir.Zira millet kendine artık güvenmez olmuş, gelecekten de ümidini kesmiştir.Namık Kemal’in doğup büyüdüğü toplumda geçerli olan insan aklının eseri kanunlar değil, dinî hükümlerdir.Bunların toplumun geleceği ve istikbali konusunda yeterli destek vermediği ve daha aklın ürünü, daha gerçekçi adımlar atılması gerektiği Namık Kemal gibi bazı yazarların gözünden kaçmamış olsa gerek ki onları yeni bir toplum bilinci aşılama arayışına itmiştir. Vatan yahut Silistre adlı bu eser bence yazıldığı tarihi şartlar içinde ele alınmalı ve öyle değerlendirilmelidir. Namık Kemal nesli ve Namık Kemal’den sonraki birkaç nesil üç kıtaya yayılmış bir imparatorluğun küçülüşünün en canlı şahitleridir. Hiç şüphesiz bu günümüz yazar ve okurlarının sahip olmadığı bir özelliktir. Bu yüzden Vatan yahut Silistre’deki vatan aşkı ve kahramanlık teması biraz abartı gibi görünebilir. Fakat düşünceme göre bu doğru değildir.Vatan yahut Silistre bir “kıyameti” durdurma, koca bir devin, ulu bir çınarın devrilmesini önleme çabalarından biridir. Çünkü vatan elden gitmektedir. Yine de günümüz okuru, çağdaş emperyalizmin güç mücadelelerine sahne olan bir coğrafyadaki bir ülkenin mensubu olarak Vatan yahut Silistre’deki “vatan hissi”nde kendisini rahatlıkla bulabilir. Bu oyun ayrıca “modern” aydınların vatan sevgisi dışında bütün sevgileri kutsallaştırdığı, vatana bağlılık dışında bütün bağlılıkları alkışladığı bir ülkenin çocukları için çok daha anlamlıdır diyebiliriz. Kaldı ki vatan sevgisinden ve vatana bağlılıktan yoksun bir toplumun mensupları sonunda başka her türlü sevgilerini ve bağlılıklarını da kaybedebilirler. İnsanların istediğine bağlanma ve istediğini sevme özgürlüğü, yalnızca bağımsız bir vatanda mümkündür. Vatan yahut Silistre’yi biraz da böyle anlamak gerekir. Namık Kemal sadece yaşadığı devirde etkili olmuş bir edebiyatçı değildir. Eserlerinde savunduğu fikirler onu Tanzimat döneminden günümüze kadar taşımıştır. Ve bundan sonraya da taşıyacaktır. Çünkü o, fikirleriyle kendinden sonrakilerin de yolunu aydınlatmış bir yazardır, diye düşünüyorum. ✓ Vatanınını sevmeyen adamdan nasıl aşk beklersin? (Sf9) Eser fazlaca militarist öğeler barındırıyor olabilir evet, ama vatan sevgisi maalesef her daim biraz da olsa militaristlik barındırmıştır çünkü böyle olmazsa, bir vatanın yek pare bir vatan olarak ayakta durabilmesi pek de mümkün değildir.

Vatan Yahut SilistreNamık Kemal · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201821,4bin okunma

··

734 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.