Shakespeare'in şiirsel dehasını tiyatro ile birleştirdiği Venedik Taciri adlı eseri, 16.yy.da, dönemin toplumsal yapısı gereği halk arasında Yahudi aleytarlığının popülaritesinin yüksek olduğu bir zamanda yazılması ile birlikte, insanı, insan psikolojisini ve insanlar arası ilişkileri irdeleyen; duygu ve düşüncenin, din ve mitolojinin, nazım ve nesrin harmanlanarak ortaya konduğu, din ve mitolojideki kişilerden yola çıkılarak karakterlerin oluşturulması açısından alegorik özelliği bulunan, işleniş bakımından komik tarzın yanında trajedinin de ele alındığı, oyun şeklinde yazılmış, genellikle karşıtlık içeren trajikomik bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır. Ortaya konan esere bakılarak Yahudi aleytarlığının yoğun olduğu dönemde yazılması ile metinde de geçtiği gibi yahudilerin tefeci, aykırı ırka sahip, dışlanan, yurttaş değil birer yabancı olarak nitelenen, gerektiğinde mallarına ve paralarına el konulmasıyla parya ırkın sembolize edilişinden dolayı dönemin anti-semitizm çalkantılarıyla geçtiğini anlayabilir ve bu bakımdan yahudilerin toplum tarafından nasıl algılandığını saptayabiliriz. Metinde geçen bazı karakterleri incelersek yine karşıtlıkların yer aldığını ve binbir çeşit duygu hâlinin ortaya konduğunu görebilmekteyiz. Nitekim Syhlock'a bakarsak hırsı, nefreti, inatçılığı ve intikamcı ruhu, Bassonio'da aşkı ve heyecanı, Portia'da merhamet ve adaleti, soytarı Lancelot'ta ise paragrafta olduğu gibi: "...Vicdanımın sesini dinlersem, efendim Yahudi'nin yanında kalmam gerekiyor, tövbeler olsun, zaten o da bir çeşit şeytan değil mi! Yahudi'den kaçıp gitsem, bağışlayın ama, bu kez de iblisin ta kendisi olan şeytanın emrine girdim demektir." sözleriyle kararsızlığı simgeleyen bir yapı taşımaktadır. Asıl konu ise Yahudi tefeci Shylock ile soylu tefeci Antonio arasındaki sözleşmeden oluşuyor. Şeytan kılığına girmiş Shylock'un o dönemde Avrupa'nın en eşitlikçi ve adaletçi yapısını merkeze alan Venedik Mahkemesine, borç verdiği parayı alamamasından doğan alacaklı-borçlu arasındaki ilişkinin yarım kilo et karşılığında ödenmesinin yer aldığı senetteki anlaşmayı gözeterek adalet arayışı sonucu davacı rolünde başvurmasına karşılık, mahkemedeki merhamet ve adalet elçisi Portia'nın senette yer alan maddenin ince bir detayını yakalaması sonucu ve mahkeme sahnesindeki becerikliği ile Yahudi Shylock'un kurnaz ve şeytani emellerine engel olarak onun mahkemeyi kaybetmesine hatta mallarına el konulmasına kadar süren süreci ders niteliğindeki adalet metaforuna dayandırılmasıyla karşımıza çıkmaktadır. "İşine geldiğinde şeytan da Kutsal Kitap'tan örnekler verebilir." (syf. 17)

Venedik TaciriWilliam Shakespeare · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202210,7bin okunma

·

113 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Adem Alver