Jean Teule Bugün son zamanlarda okuduğum ve bölümüme dair izler bulduğum bir kitaptan bahsetmek istiyorum: Dansa Davet.
1953 doğumlu Fransız karikatürist, senarist ve yazar Jean Teulé’in Sel Yayıncılık
tarafından basılmış ve Elif Gökteke tarafından çevrilmiş olan “Dansa Davet” adlı eseri aslında gerçek bir olaydan esinlenilerek yazılmış: Dans Vebası. Dans Vebası, 1518 yılında Strasburg’da başlayan ve birkaç ay boyunca süren tuhaf bir salgın olayını ele alır. Bu olayda, bir kadının başladığı dans etme isteği kısa süre içinde yüzlerce kişiye bulaşır ve bu kişiler kendilerini kontrol edemez bir şekilde sürekli dans etmeye başlarlar. Dansçılar tükenmişlik, yorgunluk ve sonunda ölümle sonuçlanan bir dans deliliği yaşamış ve tıp uzmanları o dönemde bu olayı tıbbi olarak açıklayamamışlar. Jean Teulé, bu tarihi olayı kara mizah ve hiciv dolu bir dille anlatır. Kitap, insanların toplu halde deliliğe sürüklenmesini ve bu olayın ardındaki psikolojik, toplumsal ve tıbbi etkenleri incelerken aynı zamanda birçok karakterin hikayesini aktarır. Jean Teulé, bu tarihi olayı kara mizah ve hiciv dolu bir dille anlatır. Özellikle de din adamlarını ve kilise otoritesini eleştirir, klasik Orta Çağ anlayışları ve fikirleri gösterilir, hastalıktan Osmanlı’dan ve Türklerin kapıya dayanmasından korktukları kadar korkarlar.
Bölümüm olan İngiliz Dili ve Edebiyatı ile bağlantısını kurduğum bir nokta oldu, bunu bölümüme bağlıyorum zira birazdan bahsedeceklerimin hepsini bölüm derslerimden öğrendim.
Kitabın ortalarına yakın bir yerde şöyle bir pasaj var:
-”Söylenene bakılırsa bunların hastalığı (Dans Vebası) kanın çok ısınmasından, vücut içindeki sıvıların düzensizliğinden meydana geliyormuş: Balgamın, sarı ve kara safranın fazla ya da bozulmuş olmasından. Safralar kanın içinde ayrışıp onu ısıtarak bu tuhaf davranışa (hastalık için dans etmek) yol açıyormuş.”
-”Öyleyse hekimler bunları tedavi etmek için daha mı çok farandol* tavsiye etti?”
*farandol: Farandole (fr.) Farandol, eski bir Fransız halk dansı.
-”Evet, çünkü daha fazla dans etmek terle birlikte vücuttaki sıvıların dışarı atılmasını sağlayacak. Sadece adamakıllı terlemek vücutta pıhtılaşan safraları dışarı çıkaracak.”
Şimdi, burada dikkatinizi çekmek istediğim noktalar yukarda kalın bir şekilde yazdıklarım. Öncelikle bunları açıklamama izin verin. Burada bahsedilen “balgam, sarı ve kara safra” çok eskiye dayanan bir tıp teorisi olan Humoral Pataloji Teorisi’dir. Bu teori, Antik Yunan dönemine dayanan ve Orta Çağ boyunca Avrupa tıbbının temelini oluşturan bir tıbbi teori veya yaklaşımdır. Bu teori, vücudun sağlığını ve hastalıklarını dört temel vücut sıvısı üzerinden açıklar. Bu dört vücut sıvısı şunlardır:
1-Kan (Blood): Kan, vücudun en önemli sıvısı olarak kabul edilir. Humoral teoriye göre, kanın fazla veya az olması vücut sağlığını etkileyebilir. Kanın fazla olduğu durumda kişi sıcak kanlı olur ve ateşli hastalıklara yatkın hale gelir. Kanın eksikliği ise kişiyi soğuk kanlı yapar ve zayıf bir sağlığa yol açabilir.
2- Balgam (Phlegm): Balgam, vücudu soğuk ve nemli bir şekilde etkileyen bir vücut sıvısıdır. Balgamın fazla olması durumunda kişi soğuk algınlığı, öksürük ve solunum sorunlarına yatkın hale gelir.
3-Sarı Safra (Yellow Bile): Sarı safra, vücudu sıcak ve kuru bir şekilde etkileyen bir sıvıdır. Bu sıvının fazla olması durumunda kişi hırçın, öfkeli ve ateşli olabilir.
4-Kara Safra (Black Bile): Kara safra, vücudu soğuk ve kuru bir şekilde etkileyen bir sıvıdır. Bu sıvının fazla olması durumunda kişi melankolik, depresif ve hüzünlü olabilir.
Humoral patoloji teorisi, vücuttaki bu dört vücut sıvısının dengesinin sağlığı koruduğunu savunur. Sağlık, bu sıvıların dengeli bir şekilde bulunmasına bağlıdır. Ancak bu dengenin bozulması durumunda hastalıklar ortaya çıkar. Bu nedenle, humoral teoriye göre hastalıkların tedavisi, vücut sıvılarının dengesini yeniden sağlama amacını taşır. Hatta, İslam tıbbı da bu teori üzerinde gelişmiş, bu hastalıklara kişilik özelliklerine göre aşağıdaki tablodaki gibi musiki makamı sunar ve ruhunu iyileştirmeyi vaat eder.
Bu sayede kitaptaki alıntıdan da anlıyoruz ki yazar burada halkın topluca dans edip bu safralardan kurtulmasını ve böylece uyumsuzluğun ortadan kalkabileceğini yazmış. Belki de konunun eski zamanlarda geçmesi, yazarın bu tıbbi teoriyi bir araç olarak kullanmasını etkilemiştir. Bilemeyiz tabii fakat bunu bilen birisi olarak okuduğumda taşlar yerine oturmuş gibi hissetmiştim. Eğer bilmeden okusaydım muhtemelen alakasını çözemezdim, hatta belki de “çevirmen mi uydurdu acaba?” diye de düşünebilirdim. Kitap analizini yapan edebiyat öğrencisi kimseyi göremeyince de, bu konu için özellikle bir yazı yazmak istedim. Okumak isteyenler için bir ışık olması dileğiyle..
Dansa Davet
Bizler de dans etsek toplumun birkaç vebasından kurtulur muyuz dersiniz?
Şimdiden keyifli okumalar :)
Dansa DavetJean Teule · Sel Yayıncılık · 20204,634 okunma
·
30 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.
