Yunan tragedyaları, özellikle Antigone ve Prometheus Desmotes (Zincire Vurulmuş Prometheus) günümüz Türkiyesi için özellikle büyük önem taşıyor. Bu eserler günümüzün sorunları yansıttığı kadar, çözümlerini de içinde barındıran ve binlerce yıl öncesinde şimdiye tutulmuş bir ayna gibi. Sanırım Azra Erhat ve Sabahattin Eyuboğlu, eserin önsözünde kurdukları politikayla ilgili bağlantının aradan geçen 40 yılda daha bir anlam kazandığını görselerdi, çok az insanın başına gelen bir şeyle, yani "haklı çıkmanın verdiği hüzün" ile tanışırlardı. Her iktidarı devralanın yozlaştığı bu evrende, Prometheus, eskilerden aldığı derslerle, kendi bilgeliğini karıştırarak, yeni iktidarı sarsılmaz bir şekilde, acı çekmek pahasına inşa etmeye girişiyor. Aiskhylos'un çizdiği Prometheus tasviri, hem tanrısal hem de eserin kendi bağlamında tanrı karşıtı. Prometheus tam olarak bizim kafamızdaki tanrıyı yansıtıyor, bu açıdan "tanrısal" olmakla birlikte, yeni tanrıların başa geçtiği ve adaletsizliği düstur belledikleri bir evrende kendisinden beklenileceği gibi tanrı-karşıtı bir tavır sergiliyor. Gerçek olmamasına rağmen, Hesiodos'un ve Aiskhylos'un kaleminden çıkalı iki bin yıldan fazla olmasına rağmen, sadece mitiyle bile biz insanlara doğru olduğunu düşündüğü yolda acılara aldırmadan yürümesini, zorbalara ve tiranlara diz çökmemek gerektiğini öğreterek son bir babalık yapıyor. Eser boyunca ne dostlar, ne dalkavuklar, ne talihsizler görüyoruz, hepsi tek bir ağız etmişcesine Prometheus'a vazgeçmesini söylüyor. Prometheus ise zeka dolu sözleriyle adeta onlarla alay ediyor. Eserde rahatsız edici tek nokta, Aiskhylos'un kadınlar için kullandığı tasvirlerdi. Gerçi eserin başında verilen Hesiodos'un dizelerinde de aynı şeyi görüyoruz, elbette bin-bilmemkaç küsür yıl önce yaşadıkları için kadınlara karşı bakışlarının böyle olması çok şaşırılası bir şey değil, daha doğrusu geçmişte yaşamalarından çok, içinde bulundukları Antik Yunan toplumuyla ilgili bu kadın mevzusu. Sonuçta binlerce yıl önce yaşamış erkeklerle kadınların eşit oldukları toplumlar oldukları gibi, kadınların üstün konumda olduğu toplumlar da mevcuttu. Bu kısımlar çok kafa takılması gereken yerler değil elbette.

Zincire Vurulmuş PrometheusAiskhylos · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20197,3bin okunma

·

7 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.