İnsan hayatıyla ilgili en büyük sorun, kendi hayatımıza yeterince geniş bir açıyla bakamamak. Ne kadar derin bir nefes alıp etrafı görmeye çalışsak da çoğu zaman elimizde olmayan şartlar bizi kafamızı eğip önümüze bakmaya zorluyor. Yapılacaklar listemize yeni bir tik atmayı, bir ay daha kirayı ve çocuğun okul parasını ödemenin küçük zaferini, kendimize aldığımız bir çift ayakkabının keyfini çıkarmayı, eh işte bir hayatın bizi suyun üzerinde tutar halini diğer tüm çaba gerektiren seçeneklere tercih ediyoruz. Etmezsek değişmemiz gerekecek. Düşündükçe içinde olduğumuz hayatın sınırlarının darlığına isyan etmemiz. Daha fazlasını istedikçe kavga etmek için kaslarımızı çalıştırmamız, daha fazlası verilmedikçe yeni yollar aramak için zekamızı keskinleştirmemiz. Ve bir süre sonra her şeye kuş bakışı baktığımızda büyük resmi dürüstçe değerlendirebilecek cesarete sahip olmamız. Llosa kitabı yazarken aceleci değil. Aklı selim. Bir dönemin ve ülkenin Tanrısı gibi. Dominik cumhuriyetini 1931-1961 arası yöneten Trujillo’nun yarattığı diktatoryayı bize bazen çok yakından, içindeymişizcesine yaşatıyor; bazen de uzaktan daha objektif bakmamıza olanak sağlıyor. Okurken diktatörün gözüne girmek için ondan bile daha acımasız, daha uyanık olduğunu eğile büküle kanıtlama çabasından başka bir yaşam gayesi olmayan asker/ bürokrat/ memur sınıfını, gelişmemiş toplumlarda görmeye alışkın olduğumuz ya anne ya da çekici bir seks objesi olmaktan başka rolü olmayan kadınları, ayakkabı kutularına saklanan, yurt dışına kaçırılan kara parayıları, bir kişinin tüm kişiler için karar verici olmasının toplumun üzerinde sürekli sallanan tokmağını, toplumun bir süre sonra kendini daha düşünmeye başlarken sansürleyip, kelimelerini, seçimlerini ve hatta kıyafetlerini bir kişinin beğenisine uygun hale getirmeye çalışma çabasının onurlu insanları nasıl adım adım delirttiğini izliyoruz. Tek adam diktası önce kendisine en yakın adamları yok ediyor. Halka genişledikçe yıkım büyüyor. Nihayetinde bir gün, puf. Trujillo en yakınındaki kişilerin düzenlediği bir suikastte ölüyor. Yedi kişilik bu suikast ekibi her biri çeşitli zamanlarda hayatları Trujillo tarafından alt üst edilmiş kişiler. Hikayenin bu kısmını onların gözünden tek tek görmek kitabı katman katman derinleştiriyor. Suikast sonrası, yedi kişinin beşi ve yakınları gaddarca işkencelerle yok ediliyor. Kaçmayı başaran iki kişiye ise diktatorya yok olup, eskiden kukla bir cumhurbaşkanı yerine görece bağımsız bir cumhurbaşkanı yönetimi ele alınca ve hatta Trujillo zamanını kötülemeye başlayınca bir umut ışığı doğuyor. Yalnızca birkaç ay sonra da halk kahramanı ilan edilip cumhurbaşkanı tarafından kucaklanıyorlar. İyi/kötü/hain/ liyakatli olma durumlarının hava durumundan hızlı değişebildiği coğrafyalar. Gücün tanımını, diktatörlüğün ne olduğunu merak eden, içinde yaşadığı dönemi değerlendiremeyip kendisine kanıt arayan herkesin okuması gereken bir metin. Metin içimizde bir yerlere dokunuyor, orası kesin. Bunda yazarın kurguyu duyguyla şahane biçimde yoğurmasının rolü büyük. Hikayeyi bize ilk anlatmaya başlayan kişi Urania. Trujillo’nun en yakın adamlarından birinin kızı. Babasıyla Trujillo’nun arası bozulunca, 13 yaşında veli nimete ödül olarak bir gece evine gönderildiği an hayatı değişmiş bir kadın. Uğradığı tecavüzden sonra babasından ve vatanından aynı şiddetle nefret etmeye başlamış. İkisini de tek bir söz daha etmeden, sığındığı rahibelerin yardımıyla terk etmiş. Urania’ yı hissetmek için ülkemizden kaçıp 35 sene sonra geri dönmeye gerek yok. Geri döndüğü ilk gün, hissettiği rüzgarda aradığı aradığı tanıdık kokuları bizim de burnumuz aradı. Kalbindeki güvercin tedirginliğini, içinde kendini teskin etmek için durmadan konuşan sesi, adaleti bulamadığı için derinleştirdiği çaresiz öfkeyi tanıyoruz. Kızkardeşimiz seni hissettik. Çok çok iyi bir kitap.

Teke ŞenliğiMario Vargas Llosa · Can Yayınları · 20201,025 okunma

·

2 artı 1'leme

·

191 görüntüleme

Nüzhet Atala

@Laylaylom77 ·

10 Şubat 14:50

İncelemenizi çok beğendim. Uzun zamandır alıp okumayı düşünüyordum ama bize uzak bir coğrafya, hakkında bir şey bilmediğim ülkenin tarihinden bir kurgulanan bir kitabı okumak gözümü korkutuyordu. Sanırım bu sene içinde okuyacağım kitaplar arasına girdi

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

çiğdem demirhan