Aristoteles'in siyaset felsefesine kazandırdığı en önemli kitabı politikadır. Aristoteles'in üzerinden binlerce yıl geçmesine rağmen hala devlet ve insan anlayışı modern zaman devlet anlayışında da devam etmektedir. Bu derece önemli bir metni okumadan önce de Platon'un devlet metnini okumanızı tavsiye ederim. Bu sayede Politika metnini sağlam bir zemine oturtacaksınız. Politika metnine geçecek olursak; Aristoteles’in toplum ve devlet anlayışı insan anlayışına bağlıdır. Aristoteles’e göre insan her şeyden önce bir “zoon politikon”dur, toplumsal bir varlıktır. Aristoteles Politika adlı eserinin birinci kitabında öncelille sosyal hayatın ne şekilde varolduğu meselesi üzerinde durmuştur. Toplumsal birliktelik düşünülerek mi inşa edilmiştir. Yoksa doğal bir birliktelik midir? Gibi sorular önemlidir. Aristoteles’e göre insanlar iyi bir amaç uğruna bir araya gelirler. Bir araya gelinen kent de sınıflara ayrılmaktadır. İnsanı kent yaşamından uzak tuttuğumuz zaman, insan sadece tekil bir hayvan olacaktır. Aristoteles için de insanın siyasal varlığı gayrısiyasal varlığından üstündür. Kent burada politik ortaklık merkezidir. Politik ortaklıkta, insanlar ahlaki varlıklar olarak bir arada bulunurlar. Aristoteles için kentli olmak sorumluluğa, etik bilince, ahlaka ve akla sahip olmaktan geçmektedir. Aristoteles de yurttaşlık bilinci ve yurttaş-köle ayrımı bu nedenle önemlidir. Aristoteles de yasa yapma yetkisi yurttaşa aittir ve kenti de bir yurttaşlar topluluğu olarak açıklamaktadır. Buradan şu sonuç ortaya çıkar: Yurttaş karar alan bir ayrıcalığa sahiptir. Fakat bu ayrıcalık da doğal hukukun bir tartışma konusudur. Çünkü doğal hakkın eşitsizliğinden yola çıktık fakat bu durumda insan ve yurttaş ayrımı yaparak yeni bir eşitsizlik durumu yaratmış oluyoruz. Aristoteles’in bu ayrıma gitmesinin temel sebebi ise yurttaşlık bilincinin olmadığı yerde politika değil ekonominin varolmasıdır yada yönetim şeklinin demokrasiye dönüşmesidir. Aristoteles, siyasal düzenin doğal bir zorunluluk olduğunu bu şekilde temellendirdikten sonra, şayet karar almada hangi siyasal düzen ve ortaklık biçimi seçilmelidir, bunların en iyisi hangisidir? sorularını politika metninde cevaplandırmaya çalışacaktır. Sonuç olarak Aristoteles hukukun doğallaştırılması gerektiğini savunmuştur. Fakat bu hukukileştirmeyi de kente ait görerek yasa yapanın yurttaşlar olduğunu savunmuştur. Fakat aristoteles’in eleştirildiği bazı noktalar da bunlunmaktadır: Bunlar; Doğal ve niteliksel eşitsizlik düşüncesi kabul edilebilir mi? Elbette insanların nitelikleri farklıdır, ama bu fark hukuk karşısında niçin eşitsizliği gerekli kılsın. İnsanların bir kısmının doğuştan köle olduğu nasıl ileri sürülebilir? Soruları doğal hukuk konusunda tartışma içeren önemli konulardır. Aristoteles politika metninde yönetim biçimlerini de ele almıştır. Yönetim biçimleri ya da tarzları temelde üçe ayrılır. Fakat söz konusu üç ayrı yönetim biçiminin her birinin de biri doğru ya da ideal, diğeri ise kötü ya da sapkın olmak iki ayrı şekli vardır. Tek kişinin doğru ve adil yönetimine monarşi; adaletsiz ve kötü yönetimine tiranlık adını verir. Birkaç kişinin adil ve doğru yönetimine aristokrasi, bunun kötü ya da adaletsiz yönetimine oligarşi; eğer ki çoğunluğun yönetimi söz konusu olduğunda bunun adil ve doğru yönetimine cumhuriyet, aynı çoğunluğun kötü ve ideal olandan sapmış yönetimine demokrasi adı verilir. Açıkça görülmektedir ki aristoteles demokrasiye karşı çıkmaktadır. Demokrasinin sapmış bir yönetim biçimi olduğunu vurgulamıştır. Ona göre, en iyi yönetim, insanların devletin ve yurttaşların iyiliğini yüreklerinin en derinlerinde hissedenlerin, başkalarının çıkarlarını omuzlarında taşıyanların yöneticiliğiyle belirlenen yönetimdir. Aynı zamanda en iyi yönetim tarzının cumhuriyet olduğunu ilan eder. Aristoteles hiç kuşkusuz antikçağın en önde gelen filozoflarındandı. Tarihte hiçbir filozof, Batı bilimine Aristoteles kadar derin ve uzun süreli bir etki bırakmamıştır desek herhalde yanlış söylemiş olmayız. Aristoteles'in Politika metni hakkında da anlatılacak çok şey olsa da önemli noktalara değinmeye çalıştım. İyi okumalar.

PolitikaAristoteles · Pinhan Yayıncılık · 2020876 okunma

··

1 artı 1'leme

·

137 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

politicokur