Kendini Tanı ! Delphi Tapınağının girişinde yazarmış bu cümle. Sokrates de ağzından hiç düşürmezmiş. Montaigne'in Denemeler'ini okurken de sık sık bu sözü hatırladım : kendini tanı. Monteigne kendi yaşamını, yaşadıklarından aldığı derslerini sade bir dille aktarmış okuyucusuna. Okudukça karşılıklı biri ile sohbet ediyormuş gibi bir hisse kapılıyorsunuz.
Montaigne "Kendini tanı" ve "Ne biliyorum?" sorularını kendine sorarak sohbet halinde bir eser oluşturmuş. Öyle ki düşünüp yazdığı şeyi hiç silmeden sürekli doğal akışla, süslü püslü anlatımlardan kaçınarak, kitabı bitirene kadar buna devam etmiş. Denemelere gördüğüm her şeyi Montaigne'de değil kendimde buluyorum, demiş Pascal. Montaigne; yaşamak, bilgi, düşünce, ruh-beden, aşk, dostluk, yalnızlık, devrim, filozoflar, düşünürler, doğa, cinsellik, alışkanlık, bilim, din, hastalık, hekimlik, kitap, bitki, evren, yurttaşlık, eğitim vb. konularda ucu bucağı görünmeyen sonsuz bir yere kendisiyle birlikte süpürüveriyor okuyucuyu. İnsanda yüzlerce yeni ufuklar açacak çok basit ve hafif bir felsefe kitabı olduğunu söyleyebilirim.
