"Zavallı Rip Van Winkle'ı tanıyan yok mu?" (s.41) Evet, tıpkı Washington Irving'i pek tanıyan olmadığı gibi. "The Sketch Book of Geoffrey Crayon, Gent" isimli kitabında yer alan iki öykü olan Rip Van Winkle ve Hayalet Süvari 1819 yılında çıkan ve onu meşhur eden öykülerdir. Edebiyat serüvenine mektuplarla başlayan; edebiyat serüvenini biyografi eserleriyle bitiren Irving; sesinin yankısı Avrupa'ya ve Amerika dışındaki dünyaya ulaşan ilk Amerikan yazarlarından olduğu gibi, Edgar Allan Poe'ya da ilham veren isimlerdendir. Alfa Yayınlarından çıkan ve Dilek Şendil'in çevirdiği bu kitap, The Sketch Book'un çevirisi olsa da; bildiğim kadarıyla eser dilimize ilk defa Cevat Şakir yani Halikarnas Balıkçısı tarafından 1938 yılında Rip van Winkle başlığıyla çevirilmiş olmalıdır. Bu kitabın baskısı elimde olmasa da içinde Hayalet Süvari de bunun içinde bulunuyor diye tahmin ediyorum. Eğer bulunmuyor ise de yine 1938 yılında Tan Matbaası'ndan çıkan Uykulu Kuytu Menkibesi'nde; ki Cevat Şakir imzalıdır, Hayalet Süvari'yi ayrı ve tek kitap halinde basılmış olabilir. Bu kitap 2003 yılında K. Kitaplığı yarafından Uykulu Kuytu Menkıbesi adıyla yeniden basılmıştı. Dilimize Dilek Şendil'in bu elimde tuttuğum çevirisi ise ilk olarak 2006-2007 yıllarında Merkez Kitaplar'dan Başsız Süvari - Rip Van Winkle adıyla çıkmıştı. Bir süredir bulunması güç olan kitap 2015 yılında Alfa Yayınlarından yine aynı çevirmenin çevirisi ile çıksa da ismi değişerek Hayalet Süvari olmuştur. Bu isim değişikliği ile Theodor Storm'un başyapıtı olan ve 1888'de yayınlanan "Der Schimmelreiter" adlı eseri dilimize yine "Hayalet Süvari*" adıyla çevirildiğinden kafa karışıklığına neden olabilir ama öykünün orjinal ismi de Hayalet Süvari'dir. Eserin Süha Demirel'in Tefrika Yayınlarından çıkan ve kapağında kitabın sonuna dair ipuçları barındıran Başsız Süvari - Rip Van Winkle isimli çevirisinin dışında Nagihan Çakır'ın 2016 yılında çevirdiği bir de Uykulu Kuytu Söylencesi bulunmaktadır. Kitabın ilk öyküsü olan Rip van Winkle; tıpkı 1922'de çıkan Benjamin Button'ın Tuhaf Hikayesi gibi zaman algısını tersyüz eden, oldukça özgün bir öykü. Öyküye Hristiyan teolojisindeki Yedi Uyurlar'ın ilham verip vermediği bilinmez ama öykü üzerindeki gizem okuru kendine öyle çok bağlıyor ki insanın elinden bırakası gelmiyor. Uyku, tarih boyunca hep bir fenomen olarak insançocuğunun aklını kurcalamıştır; (view spoiler) son derece özgün bir öykü konusu olmuş. İkinci öykü olan Hayalet Süvari'ye gelince, öykünün giriş sayfasında "Başsız Süvari Efsanesi" deniyor, sanırım bu Dilek Şendil'in ilk çevirisinden kalmış. 1999 yılında Tim Burton'ın yönetmenliğinde sinemaya da aktarılan bu öykü başlarda uzun kişi tasvirleri nedeniyle biraz sıksa da; cırcır böceklerinin, kurbağa seslerinin, ağaç uğultularının ormanın kadim sessizliğini bozduğu bir zifiri karanlıkta hafif bir esintide dahi ürkerek ilerliyoruz. Bu korkutucu atmosfer, okurun da dişlerini sıkmasına neden oluyor okurken. Yer yer ironileriyle ("...kızını piposundan bile çok severdi... (s.80) vb.) yer yer ise müthiş doğa tasvirleriyle ("...beride beliren hafif bir dalgalanma uzaktaki bir dağın lacivert gövdesini titretiyordu. Kehribar rengi birkaç bulut onları kıpırdatacak hiçbir esinti olmadan da gökyüzünde salınıyorlardı." (s.87)) başarılı bir öykü olan Hayalet Süvari, daha doğrudan ve hızlı ilerleyen Rip van Winkle'a kıyasla daha ağır, kurgusu daha sağlam ilerleyen bir öykü. Öykünün giriş ve gelişme bölümleri sonuca kıyasla daha uzun tutulduğundan uzun bir eser olarak yazılmaya başlanıp, sonra kısa olmasına karar verilmiş gibi bir izlenimi olsa da bu onun iyi bir öykü olduğu gerçeğini değiştirmiyor. George H. Boughton'ın ilüstrasyonlarıyla okuması daha keyifli bir hal alan bu kitabın klasikler arasında mutlaka okunmasını tavsiye ederim. Özellikle Poe okurunun bu iki sıcak öyküyü beğenmeme ihtimali yok diye düşünmekteyim. 1938'den beri bir insan ömrüdür dilimizde bulunan bu kitabı daha yeni okuduğum için kendime kızarak... M.B. Notlar: *Aynı isimle çevrilen novellanın bildiğim üzere Irving'in eseri ile hiçbir bağlantısı yok. İsmi de "Beyaz Atlı Süvari" veya "Solgun Atlı Süvari" olarak çevrilebilecekken neden "Hayalet Süvari" olarak çevirilmiş kitabı okumadığım için yorum yapamıyorum ama kitabın bir diğer çevirmeni olan Süha Demirel'in Tefrika yayınlarından çıkan çevirisinde de Başsız Süvari ismi tercih edilmişti yine de benim kanaatim kitabın adının Cevat Şakir'in çevirdiği gibi kalması yönünde olurdu. 26.11.2017 Mersin

Hayalet SüvariWashington Irving · Alfa Yayıncılık · 2015607 okunma

·

55 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.