Amin Maalouf un okuduğum ikinci eseri. Yazar yaşanmış tarihi gerçeklerden ilham alarak, bu gerçeklik etrafında bir olay örgüsü kuruyor. Çok başarılı olduğu muhakkak. Çünkü bu eserlerin meydana gelmesi, üstün bir araştırma, okuma ve kültür bilgisi gerektiriyor. Yazarın aslen Doğu kökenli olması doğu kültürüne çok aşina oluşu onun artısı. 30 yaşından itibaren batıya göç ederek Fransa'da yaşamaya başlasa da kendi topraklarından ve kültüründen kopamadığının yazılı belgeleridir eserleri.

Semerkant , Ömer Hayyam ve aynı zamanda adaşı olan Benjamin Omar Leasage'in hayatlarını ayrı iki hikaye şeklinde anlatıyor. Bu iki ayrı hikayenin iki ortak kahramanı var. Biri Ömer Hayyam'ın yazması olan kitabı, diğeri bir ülke: İran. Bu ortak kahramanlar üzerinde (aradan yüzyıllar geçmiş olsa da) çok güzel işlenen bir öykü. Ömer Hayyam'ın Semerkant'ta bir gün kadıya şikayet edilmesi ile başlayan hikayemiz, Ebu Tahir isimli bu kadı nın ona güzel bir defter hediye etmesi ile hızlanır. Hayyam ise bilgili, çok okuyan, tıbba ve matematiğe meraklı, gökyüzüne ve yıldızlara düşkün bir ilim adamıdır. Yıldız haritası çıkarmak, İbn-i Sina eserlerini okumak ve şaraba ve Yaradana şiirler yazmakta olan bir 'mülhit'tir. Onun ilmini ve bildiklerinin değerini anlamayanlar ona bu sıfatı yapıştırır. İlim kıymetini bilen büyük hükümdar ve yöneticiler ona gereken hürmet ve imtiyazı gösterirler. Bunlardan en önemlisi Nizamülmülk'tür. Rasathanesini kuran, kendi takvimini oluşturmasına olanak sağlayan bu büyük yöneticiyle, ilerde can düşmanı olacak Hasan Sabbah'ı tanıştıracaktır Hayyam. Sabbah ile Nizam arasındaki rekabet Nizam'ın sonunu getirecek, büyük Türk devletini sıkıntıya sokacak ve Sabbah'ın büyük ve güçlü bir tarikat kurmasına yol açacaktır. Sabbah'ın fedailerinin korkusuzluğu gerçekten insanı ürpertiyor. Haşşaşin adını verdikleri bu tarikatın 'afyon' kullanarak cesaretlendiklerini hepimiz okumuşuzdur. Ancak yazar diyor ki: "Haşşaşinlerin başvurduğu tek uyuşturucu, son derece bağnaz bir imandı."(Sayfa:133) Alamut Kalesi'nin içinde olup bitenler, bu entrikalardan sakınan Hayyam'ın kendi sarayındaki rahatını asla bozmadı. Çünkü o şarabı, aşkı ve yaradanı düşünmek ve şiirlerini yazmakla meşguldü... Yıllar hatta yüzyıllar sonra bu şiirlerin bulunduğu ve yittiği düşünülen yazma, tekrar ortaya çıktı. Bu kitabın tutku seviyesinde meraklısı olan bir ailenin 'Omar' adını verdikleri oğulları bu yazmanın peşine düştü. O da kendini çalkantılı bir İran'da buldu. Onlara kendi demokrasilerini elde edebilmeleri için yardım etti. Aşık oldu. Kitabı buldu. Her şey muhteşemdi... Ta ki aşkını ve Hayyam'ın yazmasını tekrar yitirene kadar... Eserde Hayyam-Sabbah-Nizamülmülk üçgeninde geçen sürükleyici olaylar okuyucunun merakını hep yukarıda tutuyor. Aslında bildiğimiz, aşina olduğumuz bir konu olmasına rağmen bunu öyküleştirerek, kişilerin hayatlarını magazinsel boyutta inceleyerek okuyucuyu kendine bağlamayı başarmış. Bir roman, hele ki tarihsel gerçeklerin etrafına örülmüş bir roman, yalnızca anlatıp geçmemeli. Okuru araştırmaya, merak etmeye, öğrenmeye sevk etmeli. Bu eserde İsmaililiği, dönemin İran'ını ve bazı hükümdarların ve şahların hayatlarını araştırarak öğrenmeye çalıştım. Altını çizerek okuduğum yerler çok oldu. Yüzyıllarca süren ve şuan da da hala devam eden Doğu'nun karmaşasına dair şu kesin ve hala geçerli olan bir cümle hiç aklımdan çıkmadı: "Zorbalık Doğu'nun halklarını ezmeye ve yobazlık onların özgürlük çığlığını boğmaya devam ediyor." (Sayfa:222) Bu kitabı okumama vesile olan https://1000kitap.com/bidunyakitapgrubu 'a teşekkür ederim. Kesinlikle tavsiye ediyorum. Keyifli okumalar.